Mentor là gì? Các yếu tố để trở thành một Mentor tài giỏi

Trong công việc, đầu tư vào mối quan hệ Mentor - Mentee có thể vô cùng bổ ích và có lợi cho sự nghiệp của bạn. Mentor có thể giúp bạn có được kiến ​​thức chuyên môn và phát triển các kỹ năng để đạt được mục tiêu nghề nghiệp cá nhân. Mentor cũng có thể cung cấp giá trị bằng cách kết nối người được cố vấn với các nhà lãnh đạo và xu hướng trong ngành. Mentor cũng có thể rèn luyện kỹ năng lãnh đạo và phát triển của bản thân bằng cách giúp đỡ những cá nhân trẻ, ít kinh nghiệm trong ngành của họ. Hiểu được ý những ý nghĩa đó, vậy Mentor là gì, hãy cùng Unica tham khảo các nội dung thông qua bài viết dưới đây nhé!

Mentor là gì?

Mentor hay Mentoring là gì được hiểu theo nghĩa Tiếng Việt là người cố vấn. Người cố vấn là cá nhân đóng vai trò là người tư vấn, giám sát hoặc huấn luyện cho một người ít kinh nghiệm hơn (hay còn được gọi là mentee). Người cố vấn sẽ cung cấp những kiến thức chuyên môn cũng như các kỹ năng khác nhau từ góc độ của một người dày dặn kinh nghiệm hơn. 

Mentor được hiểu là người cố vấn

Ở cốt lõi của mối quan hệ, một người cố vấn luôn sẵn sàng hỗ trợ cho Mentee của họ để đưa ra lời khuyên, hỗ trợ và trả lời các câu hỏi. Người cố vấn bảo vệ lợi ích của người được cố vấn, đồng thời được hưởng lợi từ việc đóng vai trò là một cố vấn đáng tin cậy.

Qua những lý giải mà chúng tôi đã cung cấp, các bạn đã tìm được câu trả lời cho câu hỏi Mentoring là gì rồi đúng không nào? Vậy Mentorship là gì? 

Mentorship là một chương trình được xây dựng trong mô hình của doanh nghiệp dựa trên tự tư vấn, hỗ trợ của Mentor đối với Mentee của mình. 

Vai trò của mentor

Vai trò của một một mentor trong tổ chức gồm hỗ trợ và giúp đỡ, định hướng và khuyến khích các thành viên. Nếu bạn đang muốn trở thành một mentor, hãy đảm bảo 3 vai trò quan trọng chúng tôi vừa đề cập. Chi tiết như sau:

1. Hỗ trợ, giúp đỡ và cung cấp kinh nghiệm

Mentor là người có nhiều kinh nghiệm trong một lĩnh vực cụ thể của một tổ chức nên vai trò chính của họ là hỗ trợ và giúp đỡ những thành viên mới, những người có ít kiến thức hơn. Ví dụ, trong một lớp học, mentor thường là trợ giảng, những người hỗ trợ giảng viên giúp đỡ học viên làm bài tập và giải đáp những câu hỏi xung quanh bài học. 

Mentor là người chia sẻ kinh nghiệm cho các thành viên

2. Định hướng, tư vấn và định hướng sự nghiệp

Vai trò quan trọng thứ hai của một mentor đó là định hướng và giải đáp các thắc mắc của các thành viên trong tổ chức. Lấy một ví dụ để bạn dễ hiểu như sau, trong trường học, giảng viên cũng được tính là một mentor. Họ sẽ là người trực tiếp định hướng công việc phù hợp với từng học sinh. Những bạn học giỏi các môn tự nhiên (toán, lý, hóa) sẽ được tư vấn theo học các khối ngành kinh tế. Còn các bạn học sinh giỏi các môn xã hội sẽ được định hướng theo học các khối ngành như báo chí, truyền thông, marketing,... 

3. Khuyến khích, động viên và giúp phát triển kỹ năng

Để trở thành một mentor giỏi, bạn phải là người biết lắng nghe và động viên các thành viên trong tổ chức của mình. Để làm được điều này, bạn cần có kỹ năng lắng nghe và nói chuyện. Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bạn sẽ có một cách tiếp cận khác nhau để giúp thành viên đó cởi mở chia sẻ câu chuyện cũng như tiếp nhận những lời khuyên của mình. 

Tại sao lại cần một mentor?

Lý do cần một mentor là vì họ sẽ là người cung cấp thông tin, kiến thức, truyền cảm hứng và hỗ trợ các thành viên trong tổ chức phát triển các kỹ năng cần thiết. Để hiểu rõ hơn, mời bạn theo dõi nội dung dưới đây:

1. Hỗ trợ tâm lý và truyền cảm hứng

Mentor không chỉ là người truyền thụ kinh nghiệm, mà họ còn là người truyền cảm hứng cho các thành viên của mình. Giả sử bạn tham gia một chuyến tracking, đường đi sẽ vô cùng khó khăn đòi hỏi bạn phải có sức lực và tinh thần vững vàng mới có thể lên tới đỉnh núi. Trong suốt quá trình tracking, mentor không chỉ hướng dẫn thành viên cách leo núi để tiết kiệm sức lực và giảm chấn thương, họ sẽ động viên tinh thần của từng người để giảm bớt cảm giác sợ hãi và lo lắng trong tâm trí của mỗi người.

Mentor không chỉ là người truyền thụ kinh nghiệm, mà họ còn là người truyền cảm hứng

2. Cung cấp thông tin và kinh nghiệm

Mentor là người có nhiều kinh nghiệm trong một hoặc một vài lĩnh vực cụ thể nên họ sẽ trực tiếp cung cấp kiến thức cho từng thành viên trong team. Nếu bạn tham gia một club tiếng anh, mentor của bạn sẽ hướng dẫn bạn cách phát âm chuẩn, cách ghi nhớ từ và cụm từ trong tiếng anh cũng như cách để giao tiếp với người nước ngoài. 

3. Giúp phát triển kỹ năng và tiếp cận cơ hội

Chính từ những thông tin và kinh nghiệm mà mentor cung cấp bạn sẽ có cơ hội để phát triển kỹ năng của bản thân. Nói lại ví dụ club tiếng anh bên trên, nếu bạn làm theo những điều mentor hướng dẫn, thực hành mỗi ngày thì chắc chắn chỉ trong một thời gian ngắn bạn sẽ tiến bộ. Khi đã giao tiếp thành thạo bằng tiếng Anh, bạn sẽ có nhiều cơ hội học tập tại nước ngoài hoặc làm tại những công ty siêu quốc gia/đa quốc gia.

Công việc chính của một Mentor

1. Đặt mối quan hệ trước sự cố vấn

- Điều này đòi hỏi bạn phải đặt các mối quan hệ con người trên cả những mối quan hệ đơn thuần là người cố vấn. Để thành công thì bạn cần tạo các mối quan hệ gần gữi giữa người cố vấn và người khởi nghiệp. Mối quan hệ tốt đẹp này sẽ được xây dựng vững chắc dựa trên những giá trị thiết thực của người mentor.

- Ngoài ra họ chỉ chọn những người có giá trị giống như họ để tương tác, hỗ trợ và đồng hành cùng trên con đường sự nghiệp. Ngược lại, nếu như bạn đang có mentor mà phát hiện giá trị giữa bạn và mentor của bạn có giá trị khác nhau thì sẽ khó có thể hợp tác, mối quan hệ này nên dừng lại để tạo điều kiện cho những quan hệ khác phát triển hơn.

2. Tập trung vào nhân vật hơn là năng lực

- Nghĩa là bạn nên tập trung vào những nhóm tính cách (INFJ) của cả 2 người đó là người cần được mentor và người mentor chứ không phải chỉ tập trung vào khả năng của mình. Đồng thời điều này cũng có nghĩa bạn nên chọn những mentor có tâm, họ thực sự rất quan trọng và sẽ giúp cho bản thân người cần được mentor có thể hình thành nét tính cách phù hợp, có giá trị, có sự nhận thức rõ ràng về bản thân, có được sự thông cảm đối với nhiều trường hợp và sự tôn trọng người khác.

- Những người mentor giỏi luôn biết con đường họ sẽ đi phía trước sẽ như thế nào và chỉ khi bạn thực sự có những phẩm chất tốt và phù hợp thì mới có thể nâng con người bạn, giá trị của bạn lên một tầm cao mới. giá trị trong con người bạn giúp bạn thành công chứ không phải chỉ dựa vào khả năng hay kỹ thuật.

Mentor thường tập trung vào năng lực của từng thành viên

3. Có sự lạc quan và giữ im lặng với sự hoài nghi

- Sự lạc quan và im lặng với sự hoài nghi, tìm kiếm được metor có tâm là một điều rất khó khăn như bạn đi tìm kiếm chìa khóa thành công của cuộc đời mình. . Khi ta đến tìm kiếm mentor, gặp gỡ họ và trình bày một ý tưởng nào đó mới, người mentor giỏi là người sẽ truyền thêm năng lượng tích cực cho ta. Họ sử dụng công thức lạc quan mang hàm ý 24×3, nghĩa là cho phép mình trong vòng 24 giây, 24 phút, 24 giờ để chỉ nghĩ về những điều lạc quan, những lý do hay ho tích cực mà ý tưởng đó mang lại đã, trước khi tiến hành công cuộc nghĩ về khía cạnh tiêu cực, không nên thực hiện. Người mentor giỏi và tâm lý thường khuyến khích bạn khám phá và lên kế hoạch tìm hiểu cái mới.

4. Cần trung thành với người cố vấn

- Việc tìm được một mentor phù hợp bạn phải xác định ai là người sẽ trân trọng giá trị của mình. Ngoài ra người làm mentor cũng cần nhìn thấy tiềm năng thật sự của học trò và đưa ra những động viên khuyến khích học trò của mình để họ phát triển tiềm năng và giá trị cốt lõi của bản thân. 

- Người dẫn dắt đúng nghĩa, nếu tình cờ và may mắn là sếp trực tiếp, sẽ không giữ bạn lại làm việc tại công ty của họ khi biết rằng việc học trò mình đang làm những việc không đóng góp gì cho tương lai cả.

Công việc chính của một Mentor

Các loại Mentor

Hiểu được Mentor là gì, Unica mời bạn đọc cùng hiểu các loại cố vấn phổ biến nhé. Mặc dù có rất nhiều mô hình cố vấn, nhưng hiểu biết chung về ba loại cố vấn có thể giúp bạn cân nhắc loại cố vấn nào phù hợp nhất với mình:

1. Mentor nội bộ

Mentor nội bộ là những người ở ngay trong cộng đồng và tổ chức của bạn. Đó có thể là giảng viên, đồng nghiệp hoặc cấp trên của bạn. Họ sẽ là những người có nhiều cơ hội tiếp xúc với bạn nên sẽ hiểu tính cách cũng như biết về thực lực của bạn. Đây chính là lợi thế giúp họ đưa ra những lời khuyên hữu ích giúp bạn xử lý vấn đề một cách nhanh chóng.

2. Mentor bên ngoài

Bạn đã từng nghe về những người làm công việc tư vấn nghề nghiệp chưa? Họ chính là một trong những kiểu mentor bên ngoài điển hình. Bạn có thể gặp những người này tại những ngày hội tuyển dụng, họ thường là nhân viên có nhiều năm kinh nghiệm tại một công ty. Thông qua những chia sẻ về học lực, tính cách và mong muốn của bạn, họ sẽ tư vấn bạn nên chọn ngành nghề nào. Cách để tiết kiệm thời gian là bạn hãy chọn lọc mentor trước khi thực hiện một cuộc nói chuyện. Tiêu chí lựa chọn có thể dựa vào ngành nghề mà bạn mong muốn hoặc uy tín của công ty mà người đó đang làm việc. 

Người làm việc tư vấn khóa học là một kiểu mentor bên ngoài

3. Mentor trong cộng đồng

Mentor trong cộng đồng là một khái niệm rất rộng, họ làm nhiều ngành nghề và ở nhiều giai cấp khác nhau. Lấy một ví dụ nhỏ để bạn dễ hiểu hơn, bạn muốn tổ chức một chuyến "săn tây" ở Hồ Gươm để có cơ hội nói chuyện và tiếp xúc với người nước ngoài nhằm năng cao khả năng ngôn ngữ của mình. Tuy nhiên, trong nhóm bạn lại chưa có ai có kinh nghiệm bắt chuyện với người ngoại quốc, vậy bạn nên xử lý tình huống này thế nào? Trong trường hợp này, bạn nên tìm một mentor, người biết nói tiếng anh và có kinh nghiệm "săn tây", để dẫn dắt nhóm của mình. Họ có thể là một người bạn giỏi ngoại ngữ mà bạn quen, có thể là một giảng viên dạy tiếng anh hoặc cũng có thể đấy là một người giỏi tiếng anh mà bạn tìm được trên mạng.

5 Phương pháp mentoring phổ biến 

1. Mô hình mentoring 1:1

Là mô hình phổ biến nhất hiện nay, một mentor sẽ chỉ hướng dẫn cho đúng một mentee. Do số lượng ít nên thời gian và tâm sức họ giành cho nhau là nhiều khi đó mối qua hệ memtorship sẽ cùng phát triển nhanh và đôi bên cảm thấy phù hợp và đáp ứng được những mong đợi và kỳ vọng của mình. 

Do 1:1 nên đôi bên có thể dễ dàng chia sẻ những vướng mắc của mình cho nên mô hình này được rất nhiều người yêu thích. 

2. Mô hình mentoring dựa trên nguồn tiềm lực

Phương pháp mentoring phổ biến 

Ở mô hình này các mentee sẽ là người chọn một mentor cho mình trong danh sách mentor đã có sẵn. Họ sẽ là người tự đưa ra đề xuất mong muốn, lộ trình của quá trình mentoring đó sẽ là mục tiêu để cả 2 làm việc với nhau.

3. Mô hình mentoring theo nhóm

Mô hình này chính là một mentor và nhiều mentee, ở đây người mentor sẽ chịu trách nhiệm hướng dẫn và giúp đỡ cho cả nhóm trong một khoảng thời gian dài. Khó khăn hàng đầu trong mô hình này là tính thống nhất và đông bộ bởi mỗi người sẽ có khả năng tiếp thu khác nhau sẽ dễ dẫn tới sự chênh lệch giữa các mentee

Ngoài ra, vì chỉ có một mentor hướng dẫn nhiều montee nên thời gian tâm sức cho một mentee sẽ bị giảm đi. Nhưng nếu đủ tâm huyết và thời gian thì mô hình này sẽ tạo ra các lơp mentee có cùng chất lượng với số lượng nhiều và tiết kiệm được thời gian đánh kể. 

4. Mô hình mentoring dựa trên sự huấn luyện

Mô hình này sẽ gắn với một chương trình tranning huấn luyện cụ thể, thông qua chương trình thì mentoring. mentor sẽ khai thác được tiền năng ở một mentee từ đó tạo điều kiện cho mentee ngày một phát triển thành thạo các kỹ năng, công việc trong một lĩnh vực cụ thể. 

Thường thì mô hình này sẽ được ấp dụng vào một khía cạnh nhất định vậy nên việc pháy triền toàn diện của mô hình này là không thể. 

5. Mô hình mentoring cấp quản lý, điều hành

Mô hình này sẽ gán "sự áp đặt" theo một quy mô hệ thống từ bộ máy quản lý, điều hành xuống. Mô hình này có ưu điểm sẽ mang tính đồng bộ và phát triển nhanh nếu được thực hiện tốt, mô hình này giúp hạn chế chảy máu chát xám ra ngoài, các mentee được học hỏi đa dạng từ nhiều mentor ở các lĩnh vực khác nhau sẽ được các điều phối viên (Coordinator) điều phối nhân sự phù hợp cho từng bộ phận.

Mô hình mentoring cấp quản lý, điều hành

Cách tìm kiếm và lựa chọn một mentor phù hợp

Muốn tìm được một mentor phù hợp không hề đơn giản, bạn cần bỏ thời gian, sức lực và cả tiền bạc. Nếu đang cảm thấy bế tắc, bạn có thể tham khảo ngay 2 cách chọn mentor mà Unica gợi ý dưới đây:

1. Tìm kiếm qua mạng xã hội hoặc qua các cộng đồng chuyên môn

Cách đơn giản nhất để tìm mentor là tìm qua các trang mạng xã hội, đặc biệt là trong các cộng đồng có chuyên môn. Ví dụ, bạn đang muốn tìm một mentor về Seo Web thì nên tham gia các cộng đồng về Seo trên Facebook. Bạn có thể đăng bài tìm mentor hướng dẫn trên các cộng đồng này hoặc theo dõi những người dùng thường xuyên đăng bài viết chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm về Seo để chọn được cho mình một mentor phù hợp. 

2. Thiết lập mối quan hệ mentor - học viên

Một cách khác để tìm được mentor phù hợp là thông qua việc tạo dựng mối quan hệ với giảng viên hoặc bạn học. Bạn không chỉ cần học khi còn ngồi trên ghế nhà trường mà ngay cả khi đi làm vẫn cần học các kiến thức và kỹ năng liên quan để giúp công việc thuận lợi hơn. Khi quyết định tham gia một khóa học, không chỉ giảng viên sẽ là người truyền kinh nghiệm và kiến thức cho bạn mà chính những người bạn học cùng cũng sẽ là người giúp bạn có thêm những kiến thức mới. Quan trọng là nếu bạn thiết lập mối quan hệ tốt với họ, bạn sẽ có được những người mentor giúp mình phát triển kỹ năng bản thân.  

Tổng kết

Như vậy thông qua bài viết trên đây, Unica đã cùng bạn tìm hiểu Mentor là gì. Ngoài ra bạn đọc có thể tham khảo thêm xu hướng đào tạo nội bộ trong doanh nghiệp mới nhất được các doanh nghiệp áp dụng và có hiệu quả tức thì.