Hoạch định chiến lược kinh doanh là gì? Quy trình và những khó khăn

Hoạch định chiến lược kinh doanh đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với doanh nghiệp, nó được xem là một chiến lược tổ chức có đòn bẩy cao được sử dụng trong các công ty lớn và nhỏ trên hầu hết các lĩnh vực chuyên môn. Để tìm hiểu chi tiết hơn về hoạch định chiến lược là gì? Unica mời bạn đọc tìm hiểu các nội dung dung thông qua bài viết dưới đây nhé.

1. Hoạch định chiến lược kinh doanh là gì?

Hoạch định chiến lược là gì là câu hỏi đang được rất nhiều người quan tâm, đặc biệt là người đã và đang có ý định kinh doanh. Hoạch định chiến lược có tên tiếng Anh là Strategic Planning là quy trình quản lý được sử dụng để tạo ra một kế hoạch dài hạn cho sự thành công trong tương lai của bất kỳ thực thể nào. Đây là một quá trình được các tổ chức sử dụng để xác định các mục tiêu của họ, các chiến lược cần thiết để hoàn thành các mục tiêu đó và hệ thống quản lý hiệu suất nội bộ sẽ được sử dụng để theo dõi và đánh giá tiến độ.

Hoạch định chiến lược trong doanh nghiệp

Hầu hết các tổ chức sử dụng SWOT hoặc phân tích khoảng cách để xác định các yếu tố cơ bản thúc đẩy hiệu suất hiện tại của họ. Đến lượt nó, điều này thông báo việc lựa chọn các chiến lược đòn bẩy cao nhất để tạo ra sự thay đổi. Quá trình lập kế hoạch chiến lược đạt đến đỉnh cao trong việc phát triển một tài liệu kế hoạch chiến lược dùng làm lộ trình chung của tổ chức. Mặc dù mỗi tổ chức là duy nhất, nhưng các yếu tố thiết yếu của bất kỳ kế hoạch chiến lược nào bao gồm:

- Các tuyên bố về sứ mệnh và tầm nhìn rõ ràng để tạo khung cho bối cảnh của tài liệu

- Lịch trình rõ ràng để thực hiện chiến lược và giám sát tiến độ

- Các điểm chuẩn hoặc mục tiêu hàng quý sẽ thông báo tiến độ hướng tới các mục tiêu hàng năm

- Nhận dạng các nguồn dữ liệu được sử dụng để theo dõi tiến trình

- Chỉ ra các cá nhân và hoặc văn phòng chịu trách nhiệm cho mỗi chiến lược.

2. Lợi ích của hoạch định chiến lược kinh doanh

Hoạch định chiến lược mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, có thể kể đến một số lợi ích tiêu biểu như:

Lợi ích của hoạch định chiến lược kinh doanh

Xác định mục tiêu và định hướng kinh doanh rõ ràng

Hoạch định chiến lược sẽ vẽ ra một bức tranh toàn cảnh cụ thể và rõ ràng về cách mà doanh nghiệp sẽ hoạt động trong quá trình kinh doanh của mình. Việc thể hiện trực quan những ý tưởng, những kế hoạch hành động cụ thể sẽ giúp doanh nghiệp kiên định và hoàn thành tốt những mục tiêu đã đề ra.

Bên cạnh đó, hoạch định chiến lược cũng giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro bằng cách xác định và đề ra các biện pháp phòng ngừa dự phòng phù hợp.

Phân tích môi trường kinh doanh hiệu quả

Hoạch định chiến lược kinh doanh của công ty giúp doanh nghiệp phân tích môi trường kinh doanh. Bao gồm: môi trường vĩ mô, môi trường vi mô và môi trường cạnh tranh. Từ đó, xác định các cơ hội và thách thức trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình.

Hoạch định chiến lược trong kinh doanh giúp tối ưu quản lý và nhân sự

Vận hành tối ưu, phân bổ nguồn lực hiệu quả

Nguồn lực và chi phí đều có giới hạn, vì vậy doanh nghiệp cần phải có chiến lược vận hành tối ưu. Hoạch định chiến lược trong kinh doanh giúp xác định rõ những hoạt động cần thiết để tập trung vào đó, tránh lãng phí và dàn trải tài nguyên. Hoạch định chiến lược giúp doanh nghiệp phân bổ nguồn lực hiệu quả, đảm bảo nguồn lực được sử dụng đúng mục đích và đạt hiệu quả cao.

Ngoài ra, hoạch định chiến lược cũng giúp doanh nghiệp thiết lập đúng ngân sách đầu tư. Từ đó, kinh doanh tối ưu chi phí mà vẫn đem lại hiệu quả cao.

Tăng cường sự phối hợp giữa các bộ phận

Nhắc đến câu hỏi về hoạch định chiến lược kinh doanh có vai trò gì, không thể không nhắc đến vai trò kết nối. Hoạch định chiến lược giúp các bộ phận trong doanh nghiệp hiểu rõ vai trò và trách nhiệm của mình. Điều này giúp nâng cao tinh thần đội ngũ, đảm bảo mọi người đều nắm bắt thông tin rõ ràng, từ đó phối hợp chặt chẽ với nhau để đạt được mục tiêu chung.

3. Các loại hoạch định chiến lược kinh doanh

Hoạch định chiến lược trong kinh doanh có tổng cộng 5 loại chính, bao gồm: Marketing, PR, bán hàng, kinh doanh và cuối cùng là nhân sự. Cụ thể các loại này như sau:

Các loại hoạch định chiến lược kinh doanh

3.1. Hoạch định chiến lược Marketing

Hoạch định chiến lược Marketing là quá trình tìm hiểu, sau đó xác định và xây dựng kế hoạch Marketing rõ ràng. Mục đích của chiến lược này là làm sao có thể tiếp cận, tương tác với khách hàng mục tiêu.

Hoạch định chiến lược Marketing bao gồm các bước:

- Phân tích thị trường: Sử dụng các công cụ nghiên cứu, phân tích kết hợp với khảo sát thị trường để phân tích và hiểu rõ thị trường mục tiêu. Từ đó, xác định đối tượng khách hàng mục tiêu, nhu cầu và mong muốn của khách hàng, xu hướng cạnh tranh. Phân tích thị trường giúp xác định rõ mục tiêu và hướng đi của chiến lược marketing.

- Xác định mục tiêu Marketing: Sau khi đã phân tích thị trường xong phần nào doanh nghiệp đã có mục tiêu và định hướng Marketing cho mình. Ở bước này doanh nghiệp cần xác định cụ thể để xem mục tiêu đó là gì. Mục tiêu marketing thường liên quan trực tiếp đến các yếu tố: tăng trưởng doanh số, xây dựng thương hiệu, xây dựng mối quan hệ với khách hàng, tạo ra sự khác biệt với đối thủ cạnh tranh. Yêu cầu của mục tiêu marketing đó là: phải được định rõ và có thể đo lường được để đánh giá tiến độ và thành công của chiến lược.

- Xác định điểm mạnh của sản phẩm/ dịch vụ: Mục đích để tập trung marketing vào những điểm mạnh này giúp tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh trong thị trường.

- Lựa chọn phương tiện truyền thông: Lựa chọn các phương tiện truyền thông phù hợp trong số các kênh truyền thông hiện nay như: quảng cáo truyền thông, truyền thông xã hội, email marketing, PR,... Lựa chọn phương tiện truyền thông phù hợp giúp marketing hiệu quả, mang lại giá trị chuyển đổi cao.

- Đánh giá: Cuối cùng là đánh giá lại chiến lược marketing xem có hiệu quả không thông qua các chỉ số đo lường và phản hồi từ thị trường. Từ đó, thực hiện điều chỉnh nếu cần thiết.

Hoạch định chiến lược Marketing

3.2. Hoạch định chiến lược PR

Hoạch định chiến lược PR là kế hoạch tổ chức và quản lý thông tin nhằm duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa doanh nghiệp và khách hàng. Mục tiêu của việc hoạch định chiến lược kinh doanh này là để xây dựng, bảo vệ hình ảnh, nâng cao danh tiếng của doanh nghiệp với khách hàng.

Các hoạt động trong chiến lược PR bao gồm:

- Xây dựng và bảo vệ hình ảnh: Để làm được điều này doanh nghiệp cần phải định hình rõ thông điệp, sau đó xây dựng chiến lược truyền thông phù hợp để tạo điểm nhấn và sự đáng tin cậy với khách hàng.

- Quản lý thông tin và xử lý khủng bố truyền thông: Tại hoạt động này doanh nghiệp cần định rõ những thông điệp quan trọng để truyền tải tới khách hàng. Đồng thời xử lý nhanh chóng những khủng bố truyền thông, đảm bảo thông tin về doanh nghiệp luôn tin cậy.

- Tương tác và xây dựng mối quan hệ: Tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với khách hàng bằng cách truyền đạt đúng thông tin, lắng nghe phản hồi, hỗ trợ khách hàng cởi mở, thân thiện.

- Quảng bá và tiếp thị: Sử dụng các công cụ truyền thông và công cụ PR để tăng nhận diện thương hiệu, xây dựng lòng tin với khách hàng.

- Đối tác truyền thông: Liên kết với các bên đối tác để họ viết bài, truyền thông giúp doanh nghiệp được đưa những tin tích cực.

Hoạch định chiến lược PR

3.3. Hoạch định chiến lược bán hàng

Hoạch định chiến lược kinh doanh bán hàng tức là doanh nghiệp xác định mục tiêu, phương pháp hoạt động nhằm mục đích tăng doanh số. Chiến lược bán hàng bao gồm các bước và kế hoạch cụ thể để xác định khách hàng mục tiêu, tạo giá trị cho khách hàng và thúc đẩy quá trình mua hàng.

Tuỳ mỗi doanh nghiệp sẽ có một hoạch định chiến lược bán hàng khác nhau. Tuy nhiên về cơ bản hoạch định chiến lược này sẽ bao gồm các hoạt động sau: Phân tích thị trường, đặt mục tiêu bán hàng, xác định đối tượng khách hàng, xây dựng thông điệp bán hàng, lựa chọn kênh bán hàng, cuối cùng là đo lường và đánh giá.

3.4. Hoạch định chiến lược kinh doanh

Hoạch định chiến lược kinh doanh được xây dựng nhằm mục đích giúp doanh nghiệp phát triển lâu dài. Thông qua hoạch chiến lược kinh doanh, doanh nghiệp có thể xác định mục tiêu, phương pháp triển khai, đánh giá tiến độ công việc, hiệu suất nhân viên.

Hoạch định chiến lược kinh doanh

Thông thường, một kế hoạch hoạch định chiến lược kinh doanh sẽ bao gồm các bước sau:

- Phân tích thị trường: Nghiên cứu về thị trường, khách hàng, đối thủ cạnh tranh nhằm định hình rõ cơ hội và thách thức.

- Xác định mục tiêu kinh doanh: Dựa vào phân tích thị trường đặt ra mục tiêu kinh doanh cụ thể.

- Xác định chiến lược cạnh tranh: Mục đích để tạo ra lợi thế và định vị doanh nghiệp trên thị trường. Chiến lược cạnh tranh cần tập trung vào điểm mạnh của dịch vụ/ sản phẩm để tạo ra sự khác biệt.

- Quyết định về sản phẩm/ dịch vụ: Đưa ra thị trường những sản phẩm/ dịch vụ đáp ứng đúng theo nhu cầu, mong muốn của khách hàng giúp tiếp cận khách hàng hiệu quả.

- Lựa chọn kênh phối hợp: Phối hợp với các kênh truyền thông phù hợp để sản phẩm tiếp cận được nhiều khách hàng mục tiêu.

- Đánh giá: Dựa vào các chỉ số kinh doanh nhận được đánh giá lợi nhuận và khách hàng.

3.5. Hoạch định chiến lược nhân sự

Hoạch định chiến lược nhân sự là đề ra chiến lược tổ chức nhân sự phù hợp với mục tiêu kinh doanh đã đề ra. Các bước hoạch định chiến lược nhân sự bao gồm:

- Phân tích nhu cầu nhân sự: Xác định số lượng nhân sự, các kỹ năng và năng lực cần thiết, vị trí cần tuyển dụng.

- Tuyển dụng và lựa chọn: Phỏng vấn tìm nhân sự và lựa chọn những nhân sự phù hợp.

- Đào tạo và phát triển nhân sự: Lập kế hoạch và chương trình đào tạo để nâng cao năng lực chuyên môn cho nhân sự. Đồng thời theo dõi, đánh giá quá trình phát triển của nhân viên.

- Xây dựng hệ thống đánh giá nhân sự: Xây dựng KPI cho nhân viên, sau đó dựa vào KPI đó đánh giá hiệu suất làm việc của nhân viên. Nếu làm tốt sẽ thăng tiến còn không sẽ bị đào thải.

Hoạch định chiến lược nhân sự

4. Các công cụ hoạch định chiến lược kinh doanh

Có nhiều công cụ hoạch định chiến lược kinh doanh khác nhau, mỗi công cụ có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Doanh nghiệp cần lựa chọn công cụ phù hợp với nhu cầu và mục tiêu của mình.Dưới đây là một số công cụ hoạch định chiến lược kinh doanh phổ biến cho bạn tham khảo:

- Mô hình SWOT: Đây là một công cụ phân tích môi trường kinh doanh giúp doanh nghiệp xác định các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

- Mô hình phân tích PEST: Đây là một công cụ phân tích môi trường vĩ mô, bao gồm các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội và công nghệ. Mô hình PEST giúp doanh nghiệp hiểu rõ những yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.

- Mô hình phân tích 5 lực lượng của Porter: Đây là một công cụ phân tích môi trường cạnh tranh giúp doanh nghiệp xác định mức độ cạnh tranh trong ngành và tìm ra các cơ hội và thách thức.

- Mô hình ma trận BCG: Đây là công cụ phân tích danh mục sản phẩm. Mô hình này giúp doanh nghiệp phân bổ nguồn lực cho các sản phẩm một cách hiệu quả.

- Mô hình ma trận Ansoff: Sử dụng để phân tích chiến lược tăng trưởng, bao gồm: chiến lược thâm nhập thị trường, phát triển thị trường, phát triển sản phẩm và đa dạng hóa. Mô hình ma trận Ansoff giúp doanh nghiệp lựa chọn chiến lược tăng trưởng phù hợp.

 Các công cụ hoạch định chiến lược kinh doanh

5. Quy trình hoạch định chiến lược kinh doanh

Các bước hoạch định chiến lược kinh doanh của công ty như sau:

Bước 1: Thiết lập mục tiêu

Các doanh nghiệp cần xây dựng cũng như xác định rõ mục tiêu sẽ đạt được trong tương lai. Các mục tiêu này phải mang tính thực tế và được ước lượng hóa cụ thể. Trong kinh doanh khi hoạch định chiến lược các mục tiêu đặc biệt cần có như: doanh thu, lợi nhuận, thị phần và tái đầu tư.

Một số yếu tố cần thiết khi xác định mục tiêu bao gồm: khả năng tài chính, cơ hội, nguyện vọng của các cổ đông. 

Bước 2: Đánh giá thực trạng nội bộ doanh nghiệp 

- Đánh giá môi trường kinh doanh: Bạn cần nghiên cứu môi trường kinh doanh để xem những yếu tố nào là cơ hội hay nguy cơ ảnh hưởng đến mục tiêu và chiến lược của công ty. Một số yếu tố cần được nghiên cứu và đánh giá trong môi trường kinh doanh như: kinh tế, các sự kiện chính trị, công nghệ, áp lực thị trường và những mối quan hệ xã hội

- Đánh giá nội lực: Cần xem xét và phân tích những điểm mạnh và điểm ý của công ty như: quản lý, marketing, chính trị, hoạt động sản xuất...

Đánh giá thực trạng nội bộ doanh nghiệp

Bước 3: Xây dựng chiến lược

Khi đã hoàn thành bước đánh giá sẽ tiếp tục chuyển sang giai đoạn lựa chọn. Để có được lựa chọn chính xác, bạn cần cân nhắc các yếu tố khách quan và các yếu tố nội bộ trong doanh nghiệp của mình. Thông thường chọn lựa những yếu tố rõ ràng về thông tin có liên quan trong các phần đánh giá của quá trình hoạch định. Tuy nhiên, để có được sự lựa chọn, mỗi dự án phải được xem xét theo các phần chi phí, sử dụng các nguồn lực khan hiếm, thời gian – itến độ và liên quan tới khả năng chi trả.

Bước 4: Chuẩn bị và thực hiện kế hoạch chiến lược

- Giai đoạn tổ chức: là quá trình thực hiện gồm: việc tổ chức con người và các nguồn lực để củng cố sự lựa chọn.

- Giai đoạn chính sách: là việc phát triển các chính sách có tính chất chức năng để củng cố, chi tiết hơn chiến lược phân phối đã chọn.

Bước 5: Đánh giá và kiểm soát kế hoạch

Trong giai đoạn này của quá trình hoạch định chiến lược kinh doanh bằng cách tham khảo các khóa học kinh doanh để đưa ra những đánh giá chính xác, các nhà quản lý cao cấp xác định xem liệu lựa chọn chiến lược của họ trong mô hình thực hiện có phù hợp với các mục tiêu của doanh nghiệp. Đây là quá trình kiểm soát dự toán và quản lý thông thường nhưng bổ sung thêm về quy mô.

Đánh giá và kiểm soát kế hoạch

6. Những khó khăn trong quá trình hoạch định chiến lược

Trong quá trình hoạch định chiến lược nhà kinh doanh sẽ phải đối diện với rất nhiều khó khăn. Dưới đây là một số những khó khăn tiêu biểu có nguy cơ gặp phải rất cao, bạn hãy tham khảo nhé.

6.1. Thiếu thông tin chính xác và đầy đủ

Thiếu thông tin chính xác và đầy đủ là một trong những khó khăn phổ biến nhất trong quá trình hoạch định chiến lược kinh doanh. Bởi thông tin chính là nền tảng để doanh nghiệp xác định tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu, chiến lược và phương pháp triển khai chiến lược.

Doanh nghiệp cần có thông tin chính xác và đầy đủ về môi trường kinh doanh, bao gồm môi trường vĩ mô, môi trường vi mô và môi trường cạnh tranh. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần có thông tin chính xác và đầy đủ về điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Như vậy mới hoạch định chiến lược một cách hiệu quả và đạt được mục tiêu đề ra.

6.2. Biến động thị trường

Môi trường kinh doanh bao gồm các yếu tố như: kinh tế, chính trị, xã hội, công nghệ,... Các yếu tố này luôn thay đổi. Vì vậy nó có thể tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó ảnh hưởng đến chiến lược của doanh nghiệp.

Biến động thị trường gây khó khăn khi hoạch định chiến lược

6.3. Nguy cơ không chắc chắn

Không phải lúc nào hoạch định chiến lược kinh doanh cũng đều dựa trên những thống kê, dữ liệu trích xuất và phân tích rõ ràng. Trong một số trường hợp, hoạch định chiến lược kinh doanh được tạo lên chỉ bằng suy luận, định hướng trong suy nghĩ chủ quan của người kinh doanh. Vì vậy. nó đối diện với nguy cơ không chắc chắn cao.

Thêm nữa, môi trường kinh doanh luôn tồn tại những rủi ro và không chắc chắn như: rủi ro môi trường, kinh tế, chính trị,... Các rủi ro và không chắc chắn này sẽ tác động trực tiếp đến các chiến lược của doanh nghiệp.

6.4. Thách thức từ cấp lãnh đạo và nhóm nhân sự

Bên cạnh những khó khăn đã chia sẻ ở trên, trong tiến trình hoạch định chiến lược kinh doanh bạn còn gặp không ít khó khăn từ các cấp lãnh đạo và nhóm nhân sự. Nếu như cấp lãnh đạo và nhóm nhân sự không tham gia đóng góp tích cực vào quá trình lập hoạch định. Hoặc đưa ra những đóng góp chủ quan, không mang tính chất xây dựng, không tạo ra được sự đồng nhất trong ý kiến thì hoạch định chiến lược kinh doanh chắc chắn sẽ không mang lại hiệu quả cao.

Thách thức từ cấp lãnh đạo và nhóm nhân sự

6.5. Áp lực thời gian

Như bên trên đã chia sẻ, hoạch định chiến lược kinh doanh bao gồm rất nhiều bước. Đôi khi bạn sẽ gặp khó khăn khi hoạch định được một chiến lược hoàn chỉnh nhưng lại bị áp lực thời gian, không đủ thời gian để làm được hết những bước đó. Để giải quyết khó khăn này, đòi hỏi doanh nghiệp phải có thêm chi phí đầu tư vào nguồn lực.

6.6. Thiếu nguồn lực

Nguồn lực đóng vai trò vô cùng quan trọng trong kinh doanh. Nguồn lực bao gồm các yếu tố như: thời gian, tiền bạc, nhân lực, vật lực,... Doanh nghiệp nếu như thiếu nguồn lực sẽ không thể thực hiện được đúng lộ trình kinh doanh và những chiến lược kinh doanh đã đề ra từ đầu.

Khó khăn khi thiếu nguồn nhân lực

7. Một số lưu ý khi hoạch định chiến lược kinh doanh

Để hoạch định chiến lược kinh doanh thành công, bạn cần chú ý đến một số vấn đề như sau:

- Tham khảo và sử dụng các phần mềm quản lý công việc để có thể làm việc khoa học và hiệu quả hơn. 

- Dự trù và phân bổ nguồn ngân sách phù hợp với các mục tiêu đã đề ra. 

- Chuẩn bị các phương án dự phòng khi có các tình huống phát sinh. Nó bao gồm nguồn lực về vốn và nhân sự. Điều này sẽ giúp bạn chủ động thực hiện kế hoạch và ứng phó kịp thời với các sự cố có thể xảy ra.

- Chú trọng đến thực trạng, xu hướng phát triển của thị trường trong từng hoạch định của mình. Luôn đảm bảo sự linh hoạt, mềm dẻo với những định hướng và mục tiêu đã đề ra trong suốt quá trình thực hiện.

- Người thực hiện các chiến lược phải là người có tầm nhìn, sự linh hoạt nhạy bén để đưa ra những phương án thay thế kịp thời khi cần thiết. 

8. Kết luận

Như vậy thông qua bài viết trên đây, Unica đã cùng bạn tìm hiểu về hoạch định chiến lược kinh doanh. Chúng tôi hy vọng những kiến thức trên sẽ hữu ích với bạn đọc. Bạn đọc quan tâm muốn biết thêm nhiều kiến thức cũng như kỹ năng trong kinh doanh đạt hiệu quả cao hãy tham khảo khoá học của giảng viên Phạm Thành Long đã được nhiều người theo học và có review rất tốt.

Cảm ơn và chúc các bạn thành công!