Cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ cho người mới khởi nghiệp

Kế hoạch kinh doanh nhỏ sẽ giúp bạn xác định được ý tưởng kinh doanh, mục tiêu và thành quả cần đạt, thị trường mục tiêu, ưu và nhược điểm của kinh doanh, mô hình tổ chức, chiến lược marketing, quản lý nhân sự, quản lý tài chính, và kế hoạch thực hiện. Trong bài viết này, tôi sẽ hướng dẫn bạn cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ, cũng như những điều cần tránh và nhớ khi xây dựng kế hoạch kinh doanh.

Tại sao phải lên kế hoạch kinh doanh nhỏ?

- Giúp bạn có một cái nhìn rõ ràng và tổng quan về kinh doanh của mình, từ ý tưởng, mục tiêu, thị trường, đối thủ đến tài nguyên và ngân sách.

- Xác định được các vấn đề, thách thức, cơ hội và giải pháp cho kinh doanh của mình, từ ưu và nhược điểm đến chiến lược và hành động.

- Lập ra các kế hoạch cụ thể, rõ ràng như kế hoạch marketing, kế hoạch quản lý nhân sự, kế hoạch quản lý tài chính, kế hoạch thực hiện. Không những vậy, bạn có thể đo lường được kết quả kinh doanh để có những điều chỉnh kịp thời.

- Giúp bạn truyền đạt được ý tưởng kinh doanh của mình đến các bên liên quan như khách hàng, đối tác, nhà đầu tư, nhà cung cấp,… một cách hiệu quả và thuyết phục.

- Theo dõi, đánh giá, điều chỉnh được kinh doanh của mình.

>>> Xem thêm: Các hình thức kinh doanh quán cà phê

Kế hoạch kinh doanh như một tấm bản đồ giúp bạn có một hướng đi chính xác nhất

Cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ

Cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ gồm các bước sau:

1. Bước 1: Lập kế hoạch kinh doanh

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất khi lập kế hoạch kinh doanh nhỏ. Bạn cần phải lập kế hoạch kinh doanh, bao gồm các nội dung sau:

- Tên kinh doanh: Tên cho dự án kinh doanh cần ngắn gọn, dễ nhớ và độc đáo để tạo ấn tượng cho khách hàng.

- Tóm tắt kinh doanh: Bạn cần phải có bản tóm tắt kinh doanh gồm ý tưởng kinh doanh, sản phẩm hoặc dịch vụ cung cấp, thị trường mục tiêu, đối thủ cạnh tranh, ưu thế cạnh tranh, mục tiêu và thành quả cần đạt, ngân sách dự kiến.

- Tầm nhìn và sứ mệnh: Đây là những gì bạn muốn đạt được và mang lại cho khách hàng, đối tác hoặc xã hội trong dài hạn và ngắn hạn.

- Giá trị cốt lõi: Là những nguyên tắc và tiêu chuẩn mà bạn cần tuân thủ và thực hiện trong kinh doanh để tạo nên sự tin cậy và uy tín cho mình.

Lập kế hoạch kinh doanh

2. Bước 2: Đặt ra các mục tiêu và thành quả cần đạt

Bạn cần phải đặt ra các mục tiêu và thành quả cần đạt cho kinh doanh của mình, từ dài hạn đến ngắn hạn, từ tổng quát đến cụ thể. Bạn cần phải đảm bảo các mục tiêu và thành quả của mình theo các tiêu chí:

- Specific (Cụ thể): Bạn cần phải xác định rõ ràng và chi tiết các mục tiêu và thành quả của mình, bao gồm các thông tin như ai, cái gì, khi nào, ở đâu và tại sao.

- Measurable (Đo lường được): Bạn cần phải xác định được các chỉ số và phương pháp để đo lường các mục tiêu và thành quả của mình.

- Achievable (Có thể đạt được): Bạn cần phải xác định được các mục tiêu và thành quả của mình có thể đạt được hay không, dựa trên các yếu tố như tài nguyên, thị trường, đối thủ và rủi ro.

- Relevant (Phù hợp): Bạn cần phải xác định được các mục tiêu và thành quả của mình có phù hợp với tầm nhìn, sứ mệnh và giá trị cốt lõi của kinh doanh của mình hay không, cũng như có mang lại lợi ích cho khách hàng, đối tác và xã hội không.

- Time-bound (Có thời hạn): Bạn cần phải xác định được các mục tiêu và thành quả của mình có thời hạn cụ thể để hoàn thành hay không, bao gồm các thông tin như bắt đầu từ khi nào, kết thúc vào khi nào và có thể kéo dài bao lâu.

Theo kinh nghiệm của chúng tôi, bạn nên lựa chọn các ngành kinh doanh lợi nhuận cao điều này sẽ giúp bạn nhanh chóng thu hồi vốn.

Đặt ra các mục tiêu và thành quả cần đạt

3. Bước 3: Nghiên cứu và phân tích thị trường

- Khách hàng mục tiêu: Khách hàng mục tiêu của bạn là những ai, ở đâu, có nhu cầu và mong muốn gì, có hành vi mua hàng như thế nào và có những đặc điểm nào. Bạn cần phải phân tích được các yếu tố như độ tuổi, giới tính, thu nhập, nghề nghiệp, sở thích, văn hóa,… của khách hàng mục tiêu. Bạn cũng cần phải xác định được kích thước, tiềm năng và xu hướng của thị trường mục tiêu.

- Đối thủ cạnh tranh: Đối thủ cạnh tranh của bạn là những ai, cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ gì, có ưu và nhược điểm gì, có chiến lược và hành động gì và có tác động gì đến kinh doanh của mình. Bạn cần phải phân tích được các yếu tố như quy mô, chất lượng, giá cả, khách hàng, vị trí, marketing,… của đối thủ cạnh tranh. Bạn cũng cần phải xác định được mức độ cạnh tranh và cơ hội hợp tác của thị trường mục tiêu.

- Ưu và nhược điểm: Bạn cần phải xác định được ưu và nhược điểm của kinh doanh của mình so với đối thủ cạnh tranh và thị trường mục tiêu. Những yếu tố bạn cần phân tích là sản phẩm hoặc dịch vụ, tài nguyên, ngân sách, kinh nghiệm, uy tín,… của mô hình kinh doanh. Bạn cũng cần phải xác định được các cơ hội và thách thức từ mô hình kinh doanh của mình.

Nghiên cứu và phân tích thị trường

4. Bước 4: Lập biểu đồ SWOT

Bạn cần phải lập biểu đồ SWOT khi thực hiện cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ để tổng hợp và trình bày các kết quả của bước nghiên cứu và phân tích thị trường. Biểu đồ SWOT bao gồm 4 phần đó là:

- Strengths (Sức mạnh): Bạn cần phải liệt kê những thứ bạn làm tốt hơn đối thủ cạnh tranh, đáp ứng được nhu cầu và mong muốn của khách hàng mục tiêu.

- Weaknesses (Sức yếu): Bạn cần phải liệt kê những thứ bạn làm kém hơn đối thủ cạnh tranh và chưa đáp ứng được nhu cầu, mong muốn của khách hàng mục tiêu.

- Opportunities (Cơ hội): Bạn cần phải liệt kê những thứ bạn có thể tận dụng từ các yếu tố bên ngoài để cải thiện và phát triển kinh doanh của mình.

- Threats (Thách thức): Bạn cần phải liệt kê những thử thách bạn phải đối mặt và vượt qua từ các yếu tố bên ngoài để bảo vệ và duy trì kinh doanh của mình.

5. Bước 5: Xác lập mô hình tổ chức kinh doanh

Bạn cần phải xác lập mô hình tổ chức kinh doanh để xác định được cấu trúc, chức năng, quyền hạn của các bộ phận và nhân viên trong kinh doanh của mình. Bạn cần phải lập sơ đồ tổ chức, để trình bày rõ ràng và chi tiết các vị trí, vai trò, trách nhiệm của các bộ phận và nhân viên trong kinh doanh của mình. Bạn cũng cần phải lập bảng lương để xác định được mức lương, thưởng, phúc lợi cho các bộ phận và nhân viên.

6. Bước 6: Lập kế hoạch Marketing

Bạn cần phải lập kế hoạch marketing khi thực hiện cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ để xác định được chiến lược và hành động để quảng bá kinh doanh của mình đến khách hàng mục tiêu. Những việc bạn cần làm là:

- Phân tích thị trường

- Xác định vị trí thị trường

- Xác định mục tiêu marketing

- Lựa chọn chiến lược marketing.

- Lập kế hoạch hành động

>>> Xem thêm: Khóa học bán hàng online

Lập kế hoạch marketing để xác định được chiến lược và hành động để quảng bá kinh doanh của mình

7. Bước 7: Lập kế hoạch quản lý nhân sự

Bạn cần phải lập kế hoạch quản lý nhân sự để xác định được số lượng, chất lượng và cách thức quản lý các nhân viên trong kinh doanh của mình. Những việc bạn cần làm đó là:

- Tuyển dụng nhân sự

- Đào tạo nhân sự

- Đánh giá nhân sự

- Thưởng và khen thưởng nhân sự

Lập kế hoạch quản lý nhân sự

8. Bước 8: Lập kế hoạch quản lý tài chính

Bạn cần phải lập kế hoạch quản lý tài chính để xác định được nguồn vốn, chi phí, doanh thu, lợi nhuận và cách thức quản lý tài chính cho kinh doanh của mình. Bạn cần phải lập kế hoạch quản lý tài chính gồm các nội dung sau:

- Nguồn vốn: Nguồn vốn kinh doanh là từ đâu, bao nhiêu và với điều kiện gì. Bạn cũng cần phải xác định được cách thức sử dụng và quản lý nguồn vốn để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Bạn có thể có nguồn vốn từ nhiều kênh như tiết kiệm cá nhân, vay mượn gia đình, bạn bè, ngân hàng, nhà đầu tư,…

- Chi phí: Chi phí cho kinh doanh của bạn là cho những gì, bao nhiêu và khi nào. Bạn cần kiểm soát và tiết kiệm chi phí để đảm bảo hiệu quả và cạnh tranh. Bạn có thể có nhiều loại chi phí như chi phí đầu tư, chi phí vận hành, chi phí quản lý, chi phí marketing,…

- Doanh thu: Bạn cần phải xác định được doanh thu cho kinh doanh của mình là từ đâu, bao nhiêu. Để đảm bảo lợi nhuận và phát triển, bạn cần phải xác định được cách thức tăng trưởng và ổn định doanh thu. Bạn có thể có nhiều nguồn doanh thu như bán hàng, cung cấp dịch vụ, nhận hoa hồng, nhận quyên góp,…

- Lợi nhuận: Bạn cần phải xác định được lợi nhuận từ kinh doanh là bao nhiêu, học cách thức tối ưu hóa và phân bổ lợi nhuận để đảm bảo sự cân bằng và bền vững. 

Kế hoạch tài chính rõ ràng là yếu tố mang tính quyết định đến hoạt động kinh doanh

9. Bước 9: Kế hoạch thực hiện

Bạn cần phải lập kế hoạch thực hiện để xác định được các hoạt động, thời gian và người chịu trách nhiệm để thực hiện kế hoạch kinh doanh của mình. Bạn cần phải lập kế hoạch thực hiện gồm các nội dung sau:

- Danh sách hoạt động

- Lịch trình hoạt động

- Phân công trách nhiệm

Những điều cần tránh khi lên kế hoạch kinh doanh nhỏ

-  Việc đưa ra một kế hoạch kinh doanh buôn bán quá dài khiến bạn không thể bắt kịp với những thay đổi của thực tế, vì vậy, bạn chỉ nên dự đoán tương lai cho một mô hình kinh doanh nhỏ trong khoảng 1 năm để có thể theo dõi sát sao nhất.

- Tránh lạc quan quá mức bởi bạn sẽ không thể biết thị trường sẽ thay đổi như thế nào. Một bản kế hoạch cần thực sự chi tiết về các khoản chi phí, vốn, thời gian và doanh thu thu về dự kiến để có thể thực hiện kế hoạch một cách thuận lợi nhất.

- Không nên phụ thuộc quá nhiều vào sự độc đáo của loại hình kinh doanh mà bạn lựa chọn, điều quan trọng nhất là bạn cần đo lường được những lợi ích kinh tế, rủi ro thay vì đánh giá quá cao phát kiến của mình.

- Bản kế hoạch phải phù hợp với người đọc: một bản kế hoạch được gửi tới nhiều người như sếp, nhân viên, đối tác, nhà đầu tư...không phải trong số đó họ cũng hiểu hết được thuật ngữ và những từ viết tắc trong đó, vì vậy việc xây dựng một bản kế hoạch bạn cần sử dụng ngôn từ phù hợp, dễ hiểu và đồng thời giản thích rõ ràng những danh từ riêng, từ viết tắt.

- Với khách hàng không phải người hiểu rõ kiến thức trong ngành, việc giải thích rõ ràng các thuật ngữ là điều nên làm.

Những điều cần tránh khi lên kế hoạch kinh doanh nhỏ

3 nguyên tắc cần nhớ khi xây dựng kế hoạch kinh doanh

Khi xây dựng cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ, bạn cũng cần phải nhớ 3 nguyên tắc đó là:

1. Trình bày kế hoạch ngắn gọn, súc tích

Khi trình bày kế hoạch kinh doanh nhỏ, bạn cần phải trình bày một cách ngắn gọn, súc tích. Bạn nhớ chỉ nêu ra những thông tin quan trọng và cần thiết, tránh những thông tin thừa và lặp lại. 

Bạn cũng cần phải trình bày kế hoạch một cách rõ ràng, logic, có trình tự để dễ dàng theo dõi và hiểu. Bạn cũng cần phải sử dụng các công cụ trình bày như tiêu đề, đánh số, bảng biểu, biểu đồ, hình ảnh,… để tăng tính trực quan và sinh động cho kế hoạch.

Trình bày kế hoạch ngắn gọn, súc tích

2. Ngôn từ của kế hoạch phù hợp với người đọc

Khi trình bày kế hoạch kinh doanh nhỏ, bạn cần phải sử dụng ngôn từ phù hợp với người đọc. Đây là những người có liên quan và quan tâm đến kế hoạch của bạn như khách hàng, đối tác, nhà đầu tư, nhà cung cấp,… Bạn cần phải sử dụng ngôn từ một cách chính xác, dễ hiểu và thuyết phục để truyền đạt được ý tưởng và thông tin của kế hoạch. Bạn cũng cần phải sử dụng ngôn từ một cách lịch sự, tôn trọng, thân thiện để tạo nên sự gần gũi và tin tưởng với người đọc.

3. Không nên lo lắng khi lập phương án kinh doanh

Khi lập kế hoạch kinh doanh nhỏ, bạn không nên lo lắng quá nhiều, mà hãy tự tin và lạc quan vì kế hoạch chỉ là một công cụ để hỗ trợ bạn khởi nghiệp, chứ không phải là một bản án hay một bản hợp đồng. 

Bạn cần phải hiểu rằng kế hoạch có thể thay đổi và điều chỉnh theo thực tế và tình huống, bạn không nên áp đặt quá nhiều cho mình hay cho người khác. Bạn cũng cần phải nhớ rằng kế hoạch chỉ là một phần của quá trình khởi nghiệp, quan trọng hơn là sự nỗ lực, sáng tạo và linh hoạt của bạn trong việc thực hiện kế hoạch.

Khi lập kế hoạch kinh doanh nhỏ, bạn không nên lo lắng quá nhiều

Lời kết

Có một câu nói thế này: “If business fails to plan, it plans to fail” nghĩa là nếu doanh nghiệp đó thất bại trong cách lập kế hoạch thì doanh nghiệp đó đã lên kế hoạch cho sự thất bại đó rồi. Đó là lý do mà xây dựng kế hoạch kinh doanh bán hàng luôn là khâu quan trọng và cần thiết nhất trong hoạt động kinh doanh của bất kỳ doanh nghiệp nào. Bạn sẽ thất bại nặng nề nếu mang trong mình một ý tưởng kinh doanh vĩ đại nhưng lại không có lấy một bản kế hoạch kinh doanh thực sự chất lượng. Bởi đơn giản mà nói kế hoạch kinh doanh chính là nơi giúp bạn có thể biến ý tưởng kinh doanh của mình thành hiện thực và dẫn dắt quy trình kinh doanh một cách suôn sẻ, đột phá và thành công. Bởi vậy, khi thực hiện cách lập kế hoạch kinh doanh nhỏ, bạn không nên quá lo lắng.

Chúc bạn thành công!