Log bug là gì? Cấu trúc một log bug cơ bản

Log Bug là thuật ngữ quen thuộc được sử dụng phổ biến trong quá trình kiểm thử phần mềm, thậm chí nó còn là công việc hàng ngày mà các QA, Tester phải thực hiện. Tuy nhiên, thực tế không phải ai cũng hiểu Log Bug là gì và cấu trúc của nó như thế nào? Điều này tạo ra rào cản lớn khiến bạn gặp phải rất nhiều những khó khăn khi bước chân vào lĩnh vực này. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về Log Bug, trong nội dung bài viết hôm nay chúng tôi sẽ chia sẻ cho bạn. Cùng khám phá nhé.

Log bug là gì?

Log bug (hay còn gọi là ghi nhận lỗi) là quá trình mà các QA (Quality Assurance) hoặc Tester sử dụng để ghi lại thông tin chi tiết về một lỗi xảy ra của phần mềm trong quá trình kiểm thử. log bug cũng cung cấp thông tin chi tiết về lỗi, bao gồm: mô tả, nguyên nhân, mức độ ưu tiên, trạng thái và các thông tin liên quan kháC. Điều này, giúp các lập trình viên hiểu rõ vấn đề, xác định nguyên nhân và tiến hành sửa lỗi một cách nhanh chóng, chính xác và hiệu quả.

Log bug là gì?

Log bug không chỉ giúp cải thiện hiệu quả giao tiếp giữa các bộ phận trong team phát triển phần mềm, mà còn là cơ sở quan trọng để đánh giá chất lượng sản phẩm và năng lực kiểm thử. Nếu bug được ghi nhận không đầy đủ hoặc thiếu chính xác, lập trình viên có thể không tái hiện được lỗi, dẫn đến việc sửa sai hoặc bỏ sót lỗi nghiêm trọng. Vì vậy, Log Bug đóng vai trò rất quan trọng. Các Tester phải sử dụng Log Bug để chắc chắn rằng sản phẩm không bị lỗi trước khi đến tay khách hàng.

Cấu trúc một log bug cơ bản

Các log bug thường được tạo và quản lý thông qua những hệ thống phổ biến như Jira hay Redmine. Để giúp bạn hình dung rõ hơn về cách ghi nhận bug một cách đầy đủ và chính xác, dưới đây là một mẫu log bug lý tưởng dựa trên cấu trúc thực tế khi tạo ticket trên Jira:

1. Summary (Tóm tắt vấn đề): Mô tả ngắn gọn, súc tích về lỗi gặp phải.

2. Expected Result (Kết quả mong đợi): Hệ thống cần phải hoạt động như thế nào nếu không xảy ra lỗi.

3. Actual Result (Kết quả thực tế): Kết quả thực tế khi thực hiện thao tác tại nơi phát sinh lỗi.

4. Environment (Môi trường test):

• Hardware (Phần cứng): Thông tin thiết bị test (ví dụ: PC, điện thoại, máy tính bảng...).

• Software (Phần mềm): Hệ điều hành, trình duyệt, phiên bản ứng dụng...

1. Precondition (Tái tạo bug):

2. Reproduction Steps (Tái hiện bug):

• Step 1: => Result of Step 1

• Step 2: => Result of Step 2 …

• Step n: => Result of Step n

1. Recover Action (Khôi phục trạng thái)

2. Remarks (Lỗi tương tự)

3. Version (Phiên bản thử nghiệm)

Cấu trúc một log bug cơ bản

5 Loại bugs thường gặp trong quá trình kiểm thử

Trong quá trình kiểm thử, Tester sẽ phát hiện ra được rất nhiều loại bug khác nhau. Việc phân loại bug không chỉ giúp nhóm phát triển dễ dàng xử lý mà còn hỗ trợ phân tích, đánh giá chất lượng phần mềm một cách hiệu quả. Dưới đây là 5 loại bug phổ biến nhất:

• Lỗi chức năng (Functional Bugs): Đây là lỗi liên quan đến chức năng của phần mềm, tức là phần mềm không hoạt động đúng như mong đợi hay phần mềm không tuân thủ đúng yêu cầu, mô tả từ phía khách hàng. Ví dụ: nút “Đăng ký” không gửi dữ liệu khi người dùng nhấn.

• Lỗi giao diện (UI Bugs): Lỗi này liên quan đến giao diện người dùng, tức là giao diện gặp vấn đề về hình ảnh, bố cục, màu sắc, kích thước chữ, hoặc vị trí hiển thị các thành phần trên giao diện bị sai lệch. Những lỗi này thường ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm sử dụng.

• Lỗi hiệu năng (Performance Bugs): Lỗi này liên quan đến hiệu năng và tốc độ của phần mềm. Lỗi này xuất hiện gây ảnh hưởng đến tốc độ xử lý hoặc phản hồi của phần mềm như: tải trang chậm, thao tác bị delay, hoặc server không phản hồi.

• Lỗi bảo mật (Security Bugs): Lỗi này liên quan đến việc rò rỉ thông tin, tức là việc rò rỉ, lộ lọt dữ liệu người dùng hoặc các điểm yếu khiến hệ thống dễ bị truy cập trái phép. Ví dụ: lỗi cho phép đăng nhập mà không cần xác thực đúng mật khẩu.

• Lỗi tương tác (Usability Bugs): Lỗi này liên quan đến trải nghiệm người dùng, tức là các lỗi như: Phần mềm hướng dẫn không rõ ràng, thông tin không đầy đủ hoặc các tính năng dễ gây nhầm lẫn, khó sử dụng.

Phân loại bug trong quá trình kiểm thử

Đánh giá các cấp độ ưu tiên và nghiêm trọng của bug

Trong quy trình kiểm thử phần mềm, không phải lỗi nào cũng cần xử lý ngay lập tức. Việc đánh giá mức độ nghiêm trọng (Severity) và mức độ ưu tiên (Priority) của bug là rất quan trọng, giúp đội phát triển biết nên tập trung xử lý vấn đề nào trước. Dưới đây là 5 yếu tố thường được sử dụng để đánh giá:

• Mức độ ảnh hưởng (Impact): Xác định mức độ lỗi ảnh hưởng tới chức năng, tính năng hoặc hiệu suất của hệ thống. Lỗi có thể ảnh hưởng nhỏ (không đáng kể), trung bình, hoặc nghiêm trọng (gây gián đoạn lớn đến vận hành).

• Mức độ tái hiện (Reproducibility): Đánh giá khả năng lỗi xảy ra lặp lại khi thực hiện cùng một thao tác. Lỗi dễ tái hiện thường được ưu tiên xử lý sớm vì có thể kiểm tra và xác minh dễ dàng hơn.

• Ưu tiên người dùng (User Priority): Dựa trên mức độ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng. Những lỗi gây khó chịu hoặc cản trở người dùng trong quá trình sử dụng sẽ được đánh giá là có mức ưu tiên cao.

• Khả năng khắc phục (Fixability): Xem xét độ khó và nguồn lực cần thiết để xử lý lỗi. Lỗi có thể được sửa nhanh chóng, dễ dàng thì xử lý trước. Ngược lại, lỗi khó khắc phục có thể cần lên kế hoạch chi tiết hơn.

• Mức độ ưu tiên của dự án (Project Priority): Dựa vào mức độ lỗi ảnh hưởng đến mục tiêu tổng thể hoặc tiến độ triển khai sản phẩm. Lỗi liên quan đến các chức năng trọng yếu của dự án sẽ được ưu tiên xử lý sớm hơn.

Quy trình tạo bug hiệu quả

Việc log bug không chỉ đơn thuần là ghi nhận lỗi mà còn đòi hỏi một quy trình rõ ràng để đảm bảo tính chính xác, dễ hiểu và có thể xử lý được trong thời gian tối ưu. Dưới đây là 6 bước quan trọng để tạo một bug hiệu quả: 

Bước 1: Xác định và phân loại bug

Ngay khi phát hiện lỗi, việc đầu tiên là xác định đây thuộc loại bug nào: lỗi chức năng, lỗi giao diện, lỗi hiệu năng, lỗi bảo mật hay lỗi trải nghiệm người dùng,... Việc phân loại chính xác ngay từ đầu giúp nhóm xử lý dễ dàng sắp xếp và chuyển giao công việc cho đúng bộ phận.

Ví dụ: Nếu nút “Thanh toán” không hoạt động, đây là lỗi chức năng. Nhưng nếu nút hiển thị lệch hoặc sai màu, đó có thể là lỗi giao diện (UI).

Để xác định và phân loại bug chính xác, đòi hỏi bạn phải hiểu rõ về chức năng, tính năng hoặc hiệu năng của phần mềm. Việc hiểu rõ những vấn đề này không chỉ giúp bạn phân loại bug chính xác mà còn giúp bạn hiểu rõ về phần mềm hơn.

Xác định lỗi bug yêu cầu bạn phải hiểu rõ chức năng, tính năng, hiệu năng của phần mềm

Bước 2: Mô tả chi tiết về bug

Đây là phần cốt lõi của một bug report. Một bản mô tả tốt sẽ giúp developer nắm bắt ngay được vấn đề và tiết kiệm thời gian xử lý. Phần mô tả nên bao gồm:

• Summary (tóm tắt ngắn gọn lỗi)

• Expected result (kết quả mong đợi)

• Actual result (kết quả thực tế)

• Environment (môi trường test): Thiết bị, hệ điều hành, trình duyệt,…

• Precondition (điều kiện trước khi lỗi xảy ra)

• Reproduction steps (các bước tái hiện lỗi): liệt kê từng bước một cách rõ ràng

• Attachment (ảnh chụp màn hình, video hoặc log đính kèm nếu có)

Bước 3: Đặt mức độ ưu tiên cho bug

Xác định mức độ ưu tiên của lỗi để xử lý vì không phải lỗi nào cũng cần xử lý ngay lập tức. Dựa trên mức độ ảnh hưởng đến hệ thống, khả năng tái hiện, mức độ nghiêm trọng và trải nghiệm người dùng, tester cần gán mức độ ưu tiên phù hợp. Từ đó, xác định xem lỗi nào cần xử lý trước, lỗi nào có thể xử lý sau.

Bước 4: Giao Bug cho người phụ trách

Sau khi log bug đầy đủ thông tin, bước tiếp theo là assign bug cho đúng người phụ trách (thường là lập trình viên hoặc nhóm phát triển liên quan). Nếu hệ thống quản lý bug như: Jira, Redmine hay Bugzilla được dùng đúng cách, thao tác này sẽ tự động thông báo tới người xử lý.

Giao bug cho đúng người phụ trách 

Bước 5: Kiểm soát phiên bản khi log bug

Khi log bug, hãy đảm bảo rằng bạn đã ghi chính xác phiên bản phần mềm. Việc ghi rõ phiên bản phần mềm hoặc môi trường kiểm thử là yếu tố rất quan trọng để xác định lỗi xảy ra ở đâu, trên bản build nào. Nhờ vậy, việc tái hiện và khắc phục trở nên dễ dàng, đặc biệt trong các dự án Agile có nhiều bản cập nhật.

Bước 6: Kiểm tra lại Bug sau khi được Developer sửa lỗi

Khi dev báo đã fix, Tester cần kiểm tra lại để xác nhận lỗi đã được xử lý triệt để. Ngoài ra, Tester cũng cần thực hiện regression testing – kiểm tra lại các chức năng liên quan xem việc sửa bug có làm phát sinh lỗi mới không. Kiểm tra lại Bug sau khi được Developer sửa lỗi đóng vai trò rất quan trọng, vì vậy bạn tuyệt đối không được chủ quan và bỏ qua.

Những lưu ý quan trọng khi thực hiện log bug

Một bản bug report không chỉ cần đầy đủ nội dung, mà còn phải thể hiện sự rõ ràng, logic và tính chuyên nghiệp. Dưới đây là quan trọng cần đặc biệt quan tâm để giúp bạn ghi nhận lỗi được hiệu quả nhất:

• Mô tả chi tiết: Cung cấp đầy đủ thông tin về bug, bao gồm: các bước tái hiện lỗi, môi trường test (phiên bản phần mềm, thiết bị, hệ điều hành…), giúp người khác hiểu và xử lý lỗi chính xác hơn.

• Ngôn ngữ rõ ràng, dễ hiểu: Sử dụng từ ngữ đơn giản, tránh diễn đạt mơ hồ hoặc quá chuyên môn. Nên viết ngắn gọn, dễ đọc, trình bày khoa học (dùng bullet hoặc đánh số bước).

• Tái hiện lỗi chính xác: Ghi đầy đủ các bước dẫn đến lỗi và kết quả tại mỗi bước. Nếu lỗi phức tạp, nên đính kèm video hoặc ảnh chụp màn hình để người xử lý dễ dàng kiểm chứng.

• Ưu tiên giao tiếp hiệu quả: Trao đổi với developer đúng thời điểm, phản hồi nhanh khi có câu hỏi liên quan, hỗ trợ kiểm tra lại bug sau khi đã được sửa.

Kết luận

Log bug không chỉ là một thao tác kỹ thuật đơn thuần mà còn là kỹ năng quan trọng giúp nâng cao chất lượng phần mềm và hiệu suất làm việc của đội ngũ kiểm thử. Việc log bug đúng chuẩn, rõ ràng và hiệu quả không chỉ giúp developer nhanh chóng xác định và khắc phục lỗi, mà còn góp phần rút ngắn vòng đời phát triển sản phẩm. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ log bug là gì, cấu trúc chuẩn của một bug report, cũng như những lưu ý cần thiết để thực hiện công việc này một cách chuyên nghiệp hơn.