Tiền lương là một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm, nó là thành quả của lao động của bạn theo tuần hoặc tháng mà doanh nghiệp phải trả cho người lạo động. Thế nhưng rất nhiều người chưa nắm rõ và hiểu được cách tính lương cơ bản của mình, cùng theo dõi trong bài viết dưới đây của UNICA nhé!
Lương là gì?
Lương là khoản thu nhập mà người lao động nhận được bằng tiền dựa trên sự thỏa thuận giữa người sử dụng lao động trả cho người lao động khi họ thực hiện một công việc đảm bảo năng suất lao động cũng như tiến độ trong một thời gian nhất định như 1 tháng, 1 quý.
Với mỗi nhành nghề khác nhau sẽ có mức lương khác nhau , tiền lương cũng phụ thuộc vào nơi thuê lao động và nhu cầu. Nếu nhu cầu lao động tăng thì lương sẽ tăng và ngược lại
Lương cơ bản là gì?
Trước khi tìm hiểu lương cơ bản là gì, Unica mời bạn đọc cùng tìm hiểu xem lương cơ bản là gì nhé.
Lương cơ bản đề cập đến số tiền mà một nhân viên nhận được trước khi bất kỳ khoản phụ cấp nào được thêm vào hoặc các khoản thanh toán bị khấu trừ. Nó không bao gồm tiền thưởng, tiền làm thêm giờ hoặc bất kỳ khoản bồi thường nào khác từ người sử dụng lao động. Toàn bộ số tiền lương cơ bản là một phần của tiền lương mang về nhà. Lương cơ bản đã đóng thuế đầy đủ.
Lương cơ bản là gì
Vậy thanh toán gộp khác thanh toán cơ bản như thế nào?
Như đã đề cập ở trên, lương cơ bản là tổng thu nhập tối thiểu mà một nhân viên sẽ nhận được. Cá nhân có thể nhận thêm tiền bằng cách kiếm tiền thưởng khuyến khích hoặc làm việc ngoài giờ. Các khoản thu nhập thêm từ việc đăng nhập làm thêm giờ không làm tăng mức lương cơ bản của nhân viên. Tương tự, các khoản khuyến khích bằng tiền do người sử dụng lao động trả trong suốt cả năm không ảnh hưởng đến mức lương cơ bản. Lương cơ bản thường sẽ ít hơn lương gộp.
Mặt khác, lương gộp không chỉ bao gồm lương cơ bản của nhân viên mà còn bao gồm bất kỳ khoản thu nhập bổ sung nào. Giả sử, nếu một nhân viên làm thêm giờ hoặc là người nhận được tiền thưởng khuyến khích, thì khoản thu nhập bổ sung sẽ xuất hiện trong tổng lương của cá nhân đó. Cần phải lưu ý rằng tổng lương không bao gồm bất kỳ khoản khấu trừ nào được thực hiện.
Lương cơ bản là lương ròng khác nhau như thế nào?
Mặc dù lương cơ bản không bao gồm bất kỳ khoản khấu trừ nào được thực hiện, nhưng lương ròng là số tiền mà một nhân viên nhận về nhà sau khi tất cả các khoản khấu trừ bắt buộc được thực hiện.
Lương thực có thể được tính bằng cách cộng lương cơ bản, các khoản phụ cấp, sau đó trừ thuế thu nhập. Tiền lương thực sẽ ít hơn tổng lương do các khoản khấu trừ lương bắt buộc và tự nguyện. Bạn đọc quan tâm hãy tham khảo thêm các mẫu bảng chấm công mới nhất hiện nay.
Các yếu tố cần lưu ý khi tính lương
Đối với cách tính lương, kế toàn cần lưu ý tới những yếu tố như doanh nghiệp, thị trường lao động, người lao động và công việc để tính lương. Từng yếu tố cụ thể như sau:
Các yếu tố thuộc về doanh nghiệp
Chính sách tiền lương của nhân viên bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi doanh nghiệp. Hay nói chi tiết hơn thì ngân sách tài chính và cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng tới tiền lương cho từng nhân viên. Với bộ máy doanh nghiệp đơn giản, số lượng nhân viên ít thì tiền lương dành cho mỗi nhân viên sẽ nhiều hơn so với các đơn vị có số lượng nhân viên lớn.
Ví dụ: Ngân sách của công ty là 100 triệu, nếu số lượng nhân viên là 10 người thì lượng tiền lương phân bổ cho những người này là khoảng 10 triệu/người/tháng (không tính cấp bậc và vị trí công việc). Còn nếu với cùng ngân sách trên mà lượng nhân viên lên tới 15 người thì chi phí tiền lương dành cho 1 nhân sự là khoảng 6.6 triệu/tháng.
Ngoài ngân sách, văn hóa công ty cũng sẽ ảnh hưởng tới cách tính lương. Với những công ty áp dụng thưởng và phạt thì kế toán cần theo dõi sát sao tình hình làm việc của từng nhân sự để đưa ra mức thưởng và phạt phù hợp với quy định. Khi tính tiền lương, kế toán sẽ trừ đi những khoản nhân viên bị phạt hoặc công thêm những khoản được thưởng để có được con số tiền lương cuối cùng cho nhân sự.
Các yếu tố liên quan tới doanh nghiệp ảnh hưởng tới tiền lương của nhân viên
Các yếu tố thuộc về thị trường lao động
Thị trường lao động cũng sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới cách tính lương của kế toàn. Những yếu tố tác động tới thị trường này gồm:
- Mặt bằng chi phí tiền lương
- Chi phí sinh hoạt
- Thu nhập quốc dân
- Tình hình kinh tế và lạm phát
- Quy định của pháp luật
Đối với những quốc gia có nền kinh tế và chính trị ổn định như Việt Nam thì thị trường lao động sẽ không có quá nhiều bất ổn. Còn đối với những quốc gia đang có chiến tranh như Ukraine, thị trường lao động hơn 1 năm nay có rất nhiều sự bất ổn.
Trở thành chuyên gia tuyển dụng bằng cách đăng ký học online qua video ngay. Khóa học sẽ giúp bạn xây dựng quy trình tuyển dụng nội bộ phù hợp, nắm vững & sử dụng thành thạo các Nguồn/ Kênh tuyển dụng hiện nay, xây dựng được tiêu chí đánh giá ứng viên, hệ thống bản JD phù hợp,... Đăng ký ngay để nhận ưu đãi hấp dẫn:
Các yếu tố liên quan tới người lao động
Tính lương phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố liên quan tới người lao động như:
- Số lượng người lao động trong tổ chức.
- Kinh nghiệm làm việc của nhân sự.
- Chất lượng công việc.
Những nhân sự có thâm niên lâu năm thường được cộng thêm khoản trợ cấp đặc biệt dành cho nhân sự có thâm niên. Hoặc với những nhân viên có đóng góp quan trọng dành cho công ty cũng sẽ được nhận những khoản thưởng hoặc trợ cấp tương xứng với những nỗ lực của họ.
Các yếu tố liên quan tới công việc
Các yếu tố liên quan tới công việc như cường độ làm việc, năng suất công việc, lượng hao phí lao động trong thời gian làm việc cũng sẽ ảnh hưởng tới cách tính tiền lương. Với nhân sự có năng suất công việc tốt sẽ được tính thưởng nên mức lương sẽ cao hơn so với những nhân sự khác. Nếu trong quá trình lao động, công cụ làm việc của người lao động bị hao mòn cũng có thể được công ty trả phụ cấp cho khoản này.
Tiền lương bị ảnh hưởng bởi các yếu tố liên quan tới công việc
Các phương pháp tính lương cơ bản
Hiện nay có 4 phương pháp tính lương phổ biến là theo thời gian làm việc, theo sản phẩm/dịch vụ, theo doanh thu hoặc theo kết quả đánh giá. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu và nhược điểm riêng phù hợp với từng loại doanh nghiệp, vị trí làm việc cụ thể. Dưới đây sẽ là thông tin chi tiết cho bạn tham khảo:
Tính lương theo thời gian làm việc
Đây là cách tính lương đơn giản và truyền thống dựa trên thời gian làm việc thực tế của mỗi nhân viên. Để theo dõi thời gian làm việc của nhân sự, các doanh nghiệp sẽ sử dụng máy chấm công. Thời gian mà thiết bị ghi nhận chính xác tới từng giây nên giúp việc thu thập và phân loại số liệu của kế toán đơn giản hơn.
Lương theo thời gian sẽ được trả cho nhân viên cố định vào một ngày hàng tháng. Số tiền cụ thể theo ngày trong hình thức này được tính theo giờ và đây là con số cố định, gần như không có sự thay đổi trong suốt quá trình người lao động làm việc tại doanh nghiệp. Dựa vào thời gian làm việc thực tế của nhân viên, kế toán sẽ tổng hợp và tính toán số tiền chính xác.
Đối với cách tính lương theo giờ làm việc này, các doanh nghiệp hiện nay sẽ có hai cách tính như sau:
- Cách 1: Lương tháng = Lương thỏa thuận / số ngày làm việc trong tháng x số ngày đi làm thực tế
- Cách 2: Lương tháng = Lương thỏa thuận / 26 x số ngày công đi làm thực tế trong tháng
Cách tính lương thứ 1 phổ biến hơn so với cách thứ 2 vì dựa trên số ngày làm việc thực tế của cả công ty và cá nhân người lao động.
Các tính lương theo giờ làm việc
Tính lương theo sản phẩm hoặc dịch vụ
Đây là cách tính lương áp dụng cho các người lao động phổ thông, lương của nhân viên sẽ dựa trên sản phẩm thực tế mà họ tạo ra. Công thức tính lương là:
Lương theo sản phẩm/dịch vụ = Khối lượng sản phẩm/dịch vụ làm ra x Đơn giá sản phẩm
Khối lượng sản phẩm/dịch vụ càng lớn thì lượng tiền lương nhận được càng lớn. Bởi vậy, trong cùng một nhóm nhưng mức tiền lương dành cho từng nhân sự luôn có sự chênh lệch. Muốn tăng hiệu suất công việc để tạo ra sản phẩm, nhân viên cần tự nâng cao trình độ, kiến thức và tay nghề của mình.
Điều kiện để doanh nghiệp tính lương theo sản phẩm/dịch vụ cho nhân viên gồm có:
- Định mức lao động chĩnh xác
- Xuất lương bậc cấp dành cho công việc đấy
- Kết quả được thống kê một cách chính xác, có số liệu cụ thể
Tính lương theo doanh thu
Tính lương theo doanh thu được áp dụng nhiều cho nhân viên kinh doanh, tư vấn viên, nhân viên bán hàng và nhiều vị trí công việc khác. Ưu điểm của hình thức tính lương này là giảm thâm hụt ngân sách cho công ty, lương sẽ được trả dựa trên kết quả làm việc thực tế của nhân viên. Ngoài ra, hình thức trả lương này cũng sẽ tạo ra công bằng trong công việc, hạn chế hiện tượng người làm ít việc được hưởng lương tương tự người làm nhiều.
Còn nhược điểm của hình thức này là tạo ra nhiều áp lực cho người lao động bởi tâm lý phải tạo ra được đủ KPI mới nhận được lương. Đối với những người không đủ kiên nhẫn và lòng tin sẽ rất khó theo đuổi những công việc áp dụng hình thức tính lương này. Để giảm bớt nhược điểm của hình thức tính lương này, các doanh nghiệp thường áp dụng công thức tính lương theo doanh thu như sau:
Lương doanh thu = Lương cứng + %Thưởng doanh số
Doanh số càng nhiều thì lượng tiền nhân viên nhận về càng nhiều, còn doanh số ít thì tiền lương sẽ ít hơn. Đây chính là một trong những hình thức kích thích tinh thần làm việc của nhân sự tạo nhiều đơn vị.
Tính lương theo kết quả đánh giá
Cách tính lương này là phần bổ trợ cho cách tính lương theo doanh thu. Người quản lý sẽ đặt ra KPI, nhân viên hoàn thành bao nhiêu phần của KPI sẽ được hưởng số tiền thưởng tương ứng từ Thưởng doanh số. Lấy một ví dụ như sau để bạn hiểu hơn về cách tính lương này:
Ví dụ: Doanh nghiệp A đặt ra mức lương thưởng doanh thu = Lương cứng + 5%Thưởng doanh số
Trong đó, lương cứng là 5 triệu VNĐ, doanh số tháng 3 của công ty A là 100 triệu VNĐ. Những nhân viên được thưởng doanh số cần đạt điều kiện về KPI. Nếu KPI trong tháng 3 của bạn chỉ đạt 80% thì tổng doanh thu sẽ được tính như sau:
Thu nhập = 5.000.000 + 5%x100.000.000x80% = 9.000.000 VNĐ/tháng
Tính lương theo kết quả đánh giá
Các yếu tố ảnh hưởng đến lương cơ bản
Sau khi đã tìm hiểu cách tính lương, chúng tôi muốn giới thiệu thêm cho bạn về các yếu tố ảnh hưởng tới lương cơ bản như sau:
Hệ số lương
Hệ số lương được xác định theo Nghị định 90/2019/NĐ-CP dành cho từng vùng như sau:
- Vùng I: 4.420.000 đồng/ tháng
- Vùng II: 3.920.000 đồng/ tháng
- Vùng III: 3.430.000 đồng/ tháng
- Vùng IV: 3.070.000 đồng/ tháng
Đối với những lao động chưa qua đào tạo, pháp luật quy định chủ doanh nghiệp không được trả thấp hơn so với mức lương tối thiểu vùng. Còn với những lao động đã qua đào tạo và có kinh nghiệm thì mức lương dành cho đối tượng này cao hơn ít nhất 7% so với lương tối thiểu vùng.
Tiền lương cơ bản
Hình thức này thường được quy định trong các hợp đồng lao động khoán theo công việc thỏa thuận giữa hai bên. Lương cơ bản không phải là lương cơ sở, đây là con số được thỏa thuận trong hợp đồng lao động giữa doanh nghiệp và nhân viên. Mức lương này được tính như sau:
Lương cơ bản = Lương cơ sở x Hệ số lương
Ngoài công thức này, những doanh nghiệp tư nhân có thể tính mức lương cơ bản theo công thức riêng của mình dựa trên nhu cầu sử dụng lao động và mức độ cạnh tranh của thị trường lao động. Dù tính theo cách nào thì doanh nghiệp cần đảm bảo 2 điều kiện sau:
- Lương cơ bản không được thấp hơn só với mức tối thiểu vùng
- Mức lương dành cho đối tượng đã qua đào tạo và có knh nghiệm sẽ phải cao hơn ít nhất 7% so với lương tối thiểu vùng
Mức lương dành cho đối tượng đã qua đào tạo và có knh nghiệm sẽ phải cao hơn ít nhất 7% so với lương tối thiểu vùng
Phụ cấp và các khoản thu nhập khác
Yếu tố thứ 3 ảnh hưởng tới lương cơ bản là phụ cấp và các khoản thu nhập khác. Mỗi doanh nghiệp sẽ có chính sách phụ cấp và thưởng khác nhau. Lấy một ví dụ như sau:
Doanh nghiệp B kinh doanh thời trang, tổng doanh thu một nhân viên tại vị trí bán hàng nhận được sẽ gồm:
- Lương cứng: 5.000.000 VNĐ/tháng
- Thưởng 2% doanh thu
- Phụ cấp gửi xe: 5.000 vnđ/ngày
- Cơm trưa: 30.000 VNĐ/ngày
Giả sử tiền lương theo doanh thu tháng 1 là 200.000.000 VNĐ, tháng 2 là 300.000.000 VNĐ. Từ đó suy ra, lương tháng 1 và tháng 2 của nhân viên kinh doanh như sau:
- Thu nhập tháng 1 (đi làm đủ 26 ngày công) = 5.000.000 + 2%x 200.000.000 + (5.000+30.000)x26 = 9.910.000 VNĐ
- Thu nhập tháng 2 (đi làm đủ 26 ngày công) = 5.000.000 + 2%x 300.000.000 + (5.000+30.000)x26 = 11.910.000 VNĐ
Từ ví dụ trên, bạn có thể thấy rằng nếu doanh thu càng cao thì lương thưởng của nhân viên sẽ càng cao và ngược lại.
Thuế và bảo hiểm
Mỗi công ty khác nhau sẽ có mức thuế và bảo hiểm dành cho từng vị trí công việc khác nhau. Dẫu vậy, đây vẫn sẽ là hai khoản làm giảm tiền lương của người lao động, mức giảm nhiều hay ít sẽ tùy vào từng vị trí công việc cụ thể cũng như mức đóng thuế cùng bảo hiểm của công ty.
Những điều cần lưu ý khi tính lương cơ bản
- Tuân thủ các quy định pháp luật:Pháp luật có phần quy định riêng dành cho tiền lương của mỗi người lao động. Để tránh những xung đột đáng tiếc, kế toán cần nắm được quy định này. Việc đảm bảo quyền lợi về lương của người lao động sẽ tạo uy tín của doanh nghiệp. Đồng thời, việc đảm bảo quyền lợi về lương sẽ giúp giữ chân người lao động.
- Tính toán và kiểm tra tính đúng đắn của lương: Lưu ý tiếp theo khi tính lương cơ bản là phải tính toán và kiểm tra tính đúng đắn của số liệu. Tránh hiện tượng tính toán sai dẫn tới xung đột và tranh chấp trong công ty. Việc đảm bảo minh mạch trong số liệu sẽ giúp nhân sự muốn gắn bó với công ty hơn. Để làm được điều này, kế toán cần làm việc cẩn thận, kiểm soát số liệu chặt chẽ.
Kiểm tra tính đúng đắn của tiền lương sẽ tránh hiện tượng tính toán sai dẫn tới xung đột
-
Thương lượng và đàm phán với nhân viên: Việc thương lượng vấn đề tiền lương cần được thống nhất cẩn thận trước khi nhân viên vào công ty. Nếu trong quá trình làm việc có xảy ra thay đổi về vấn đề tiền lương, doanh nghiệp cần trao đổi thẳng thắn với nhân sự để đạt được tiếng nói chung. Cách giải quyết tốt nhất là cùng ngồi lại nói chuyện để tìm ra phương án chứ không phải cùng im lặng sẽ khiến mọi việc vượt khỏi tầm kiểm soát.
- Quản lý lương đúng cách để đảm bảo sự hài lòng của nhân viên: Quản lý lương đúng cách sẽ tạo nên sự hài lòng của đội ngũ nhân viên. Nếu quý lương bất ổn, trả lương chậm sẽ khiến nhân viên cảm thấy không thoải mái, dễ dẫn tới xung đột trong suốt quá trình làm việc. Việc đảm bảo tiền lương đúng hạn sẽ nâng cao uy tín của doanh nghiệp, hạn chế những điều tiếng xấu không hay xảy ra.
Tổng kết
Như vậy thông qua bài viết trên đây, Unica đã cùng bạn tìm hiểu lương cơ bản là gì và cách tính lương cơ bản. Tính lương là một trong những nghiệp vụ không thể thiếu nếu bạn muốn trở thành một kế toán chuyên nghiệp. Nếu bạn chưa biết hồ sơ nhân sự bao gồm những gì hãy tham khảo thêm nhé.
