SaaS là gì? Thông tin quan trọng về Software as a Service

Saas là mô hình phân phối phần mềm dựa trên nền tảng đám mây, cho phép người dùng truy cập ứng dụng thông qua Internet mà không cần cài đặt hay bảo trì phức tạp. Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, SaaS dần trở thành xu hướng được các doanh nghiệp ứng dụng để tiếp cận khách hàng. Vậy cụ thể SaaS là gì và vì sao mô hình này lại thu hút sự quan tâm đến vậy? Cùng tìm hiểu ngay. 

SaaS là gì?

SaaS là viết tắt của từ Software as a Service nghĩa tiếng việt là phần mềm dưới dạng dịch vụ. Đây là một mô hình phân phối phần mềm thông qua nền tảng điện toán đám mây. Trong mô hình này, phần mềm được lưu trữ trên hệ thống máy chủ của nhà cung cấp và người dùng có thể truy cập, sử dụng thông qua kết nối Internet mà không cần cài đặt trực tiếp trên thiết bị cá nhân. Saas thường được sử dụng bằng trình duyệt web hoặc cũng có một số đơn vị cung cấp qua app mobile.

SaaS là gì?

Khác với các phần mềm truyền thống, SaaS hoạt động dựa trên mô hình thuê bao, tức là người dùng sẽ trả phí định kỳ để thuê quyền sử dụng phần mềm. Việc sử dụng phí để sử dụng đồng thời cũng giúp doanh nghiệp được nhà cung cấp đảm bảo việc vận hành, bảo trì, cập nhật và bảo mật dữ liệu. Nhờ sự linh hoạt và tiện lợi, SaaS đã trở thành xu hướng công nghệ được ưa chuộng trong quản trị doanh nghiệp, giáo dục, tài chính và nhiều lĩnh vực khác.

Lịch sử hình thành SaaS

SaaS không phải là một khái niệm hoàn toàn mới, thực tế nó đã xuất hiện từ những năm 1950 - 1960, khi các trung tâm dữ liệu lớn bắt đầu cung cấp quyền truy cập vào phần mềm thông qua hệ thống máy tính mainframe. Ở thời điểm đó, mô hình này còn khá sơ khai, chủ yếu phục vụ mục đích cá nhân và tiết kiệm chi phí phần cứng, chưa đáp ứng được nhu cầu quy mô lớn do hạn chế về hiệu suất và khả năng bảo trì.

Giữa năm 1990, một bước ngoặt lớn diễn khi Internet phát triển mạnh mẽ và thương mại điện tử bùng nổ. Sự ra đời của công nghệ điện toán đám mây đã mở đường cho việc cung cấp phần mềm qua mạng Internet, cho phép người dùng truy cập ứng dụng từ bất kỳ đâu mà không cần cài đặt cục bộ.

Năm 1999 đánh dấu cột mốc quan trọng trong lịch sử SaaS khi Salesforce ra mắt nền tảng quản lý quan hệ khách hàng (CRM) trực tuyến – phần mềm SaaS đầu tiên được triển khai thành công và phổ biến rộng rãi. Với mô hình này, Salesforce đã trở thành biểu tượng tiên phong trong ngành SaaS và là nguồn cảm hứng cho hàng loạt “ông lớn” như: Microsoft, Oracle, SAP chuyển mình theo xu hướng dịch vụ phần mềm.

Hiện nay, SaaS đã phát triển thành một thị trường toàn cầu sôi động, với những cái tên nổi bật như: Adobe, Shopify, HubSpot, Intuit... Thị trường SaaS toàn cầu được định giá hàng trăm tỷ USD và tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp công nghệ cũng đang từng bước áp dụng và triển khai thành công mô hình SaaS trong lĩnh vực quản lý doanh nghiệp, tài chính, giáo dục và bán lẻ.

Lịch sử hình thành SaaS

Tại sao SaaS quan trọng trong doanh nghiệp?

Trong thời đại số hóa mạnh mẽ, Saas đã trở thành giải pháp công nghệ lý tưởng giúp doanh nghiệp vận hành linh hoạt, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu suất. Không còn phụ thuộc vào hạ tầng IT phức tạp hay các phần mềm cài đặt truyền thống, mô hình SaaS mang đến nhiều lợi ích thiết thực, phù hợp với cả doanh nghiệp nhỏ lẫn tập đoàn lớn. 

• Truy cập linh hoạt, tối ưu hiệu quả làm việc: SaaS cho phép người dùng truy cập phần mềm từ bất kỳ đâu, chỉ cần có kết nối Internet. Tính linh hoạt này cực kỳ hữu ích trong môi trường làm việc từ xa, đa chi nhánh hoặc với các nhóm làm việc phân tán toàn cầu.

• Tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu: Không cần mua máy chủ, cài đặt phần mềm hay bảo trì hệ thống, doanh nghiệp chỉ cần đăng ký dịch vụ theo gói. Điều này giúp giảm đáng kể chi phí ban đầu và rủi ro tài chính khi triển khai phần mềm mới.

• Quản lý chi phí dễ dàng, tối ưu ngân sách: Mô hình thuê bao SaaS giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt chi phí định kỳ, tránh phát sinh các khoản phí ẩn liên quan đến bảo trì, nâng cấp hay lỗi phần mềm – điều thường thấy ở các hệ thống truyền thống.

• Triển khai nhanh chóng, không cần kỹ thuật phức tạp: SaaS có thể kích hoạt và sử dụng ngay sau khi đăng ký. Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian triển khai, sẵn sàng vận hành mà không cần phụ thuộc vào đội ngũ IT nội bộ.

• Dễ dàng mở rộng quy mô khi doanh nghiệp phát triển: SaaS cho phép nâng cấp hoặc điều chỉnh gói dịch vụ theo nhu cầu thực tế. Khi doanh nghiệp phát triển, việc thêm người dùng hoặc tích hợp module mới như kế toán, nhân sự, bán hàng… đều có thể thực hiện nhanh chóng mà không gián đoạn hoạt động.

Saas là giải pháp công nghệ lý tưởng giúp doanh nghiệp vận hành linh hoạt, tiết kiệm chi phí

• Đảm bảo bảo mật và tính ổn định cao: Các nhà cung cấp SaaS thường đầu tư mạnh vào hạ tầng bảo mật và sao lưu dữ liệu. Họ cam kết mức uptime cao (trên 99%) và liên tục cập nhật bảo mật, giúp doanh nghiệp yên tâm trong việc bảo vệ thông tin quan trọng.

• Tự động cập nhật và bảo trì liên tục: SaaS loại bỏ hoàn toàn nỗi lo cập nhật phần mềm thủ công. Các bản vá lỗi, tính năng mới và nâng cấp hiệu suất được thực hiện tự động, đảm bảo phần mềm luôn ở trạng thái tối ưu mà không làm gián đoạn công việc.

• Khả năng tích hợp mạnh mẽ với hệ thống khác: Hầu hết các nền tảng SaaS hiện nay đều hỗ trợ API, giúp dễ dàng kết nối với CRM, phần mềm kế toán, quản lý kho hay các nền tảng ERP khác – tạo nên một hệ sinh thái vận hành mượt mà, hiệu quả.

• Hỗ trợ phân tích dữ liệu thời gian thực: SaaS cung cấp báo cáo và phân tích dữ liệu tức thì, giúp nhà quản trị nắm bắt hiệu suất, tình hình tài chính, bán hàng hay nhân sự một cách chính xác và đưa ra quyết định nhanh chóng, dựa trên dữ liệu thay vì cảm tính.

SaaS không chỉ đơn thuần là xu hướng công nghệ, mà còn là giải pháp toàn diện giúp doanh nghiệp hiện đại hóa quy trình, tăng khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững. Với sự hỗ trợ của SaaS, đặc biệt là các nền tảng như SaaS ERP, doanh nghiệp có thể quản lý mọi hoạt động chỉ trên một hệ thống duy nhất – tinh gọn, linh hoạt và hiệu quả vượt trội.

Nguyên lý hoạt động của SaaS

Mô hình SaaS hoạt động dựa trên nền tảng điện toán đám mây, cho phép người dùng truy cập phần mềm thông qua Internet mà không cần cài đặt hoặc quản lý hạ tầng kỹ thuật phức tạp. Toàn bộ dữ liệu và ứng dụng được lưu trữ và vận hành trên máy chủ của nhà cung cấp dịch vụ, giúp doanh nghiệp sử dụng phần mềm một cách linh hoạt và tiện lợi ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào.

Trong mô hình này, nhà cung cấp SaaS chịu trách nhiệm vận hành toàn bộ hệ thống, từ máy chủ, cơ sở dữ liệu cho đến hệ thống bảo mật. Họ triển khai phần mềm trong trung tâm dữ liệu và phân phối cho người dùng thông qua kết nối Internet. Người dùng chỉ cần thiết bị có trình duyệt web hoặc ứng dụng là có thể truy cập ngay.

Khác với mô hình truyền thống, doanh nghiệp không phải tự cài đặt, cập nhật hay bảo trì hệ thống. Thay vào đó, phần mềm SaaS được cung cấp dưới dạng dịch vụ thuê bao, bạn chỉ cần đăng ký sử dụng và thanh toán theo tháng hoặc năm. Việc triển khai, nâng cấp và vá lỗi hoàn toàn đều nhà cung cấp đảm nhận.

Một trong những đặc điểm kỹ thuật quan trọng của SaaS là mô hình đa người dùng (multi-tenant architecture). Theo đó, tất cả khách hàng sử dụng chung một phiên bản ứng dụng, nhưng dữ liệu được tách biệt riêng biệt theo từng tài khoản. Khi nhà cung cấp nâng cấp phần mềm hoặc thêm tính năng mới, tất cả người dùng đều được hưởng lợi mà không cần thao tác thủ công.

Các nền tảng SaaS thường cung cấp API để doanh nghiệp tích hợp phần mềm với hệ thống nội bộ hoặc các ứng dụng bên thứ ba như: CRM, ERP, kế toán, kho vận,... Nhờ đó, doanh nghiệp có thể tùy biến và mở rộng hệ sinh thái công nghệ theo nhu cầu thực tế.

Mô hình SaaS hoạt động dựa trên nền tảng điện toán đám mây

Ưu, nhược điểm của mô hình SaaS

Mô hình SaaS mang lại rất nhiều lợi ích nổi bật vì nó giúp tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành. Tuy nhiên bên cạnh những ưu điểm thì SaaS cũng còn tồn tại nhiều nhược điểm nhất định. Vậy cụ thể ưu, nhược điểm của mô hình SaaS là gì? Bạn hãy tham khảo nội dung dưới đây để biết nhé.

Ưu điểm

• Tiết kiệm chi phí: Với SaaS, doanh nghiệp không cần đầu tư hạ tầng phần cứng, máy chủ hay đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Thay vào đó, phần mềm được cung cấp dưới dạng dịch vụ thuê bao với chi phí định kỳ linh hoạt. Người dùng chỉ trả tiền cho những tính năng thực sự sử dụng. Điều này giúp kiểm soát ngân sách hiệu quả và hạn chế lãng phí tài nguyên.

• Triển khai nhanh chóng: Không cần cài đặt rườm rà hay cấu hình phức tạp, SaaS dễ dàng được kích hoạt và sử dụng ngay sau khi đăng ký. Giao diện người dùng thân thiện, dễ làm quen, giúp giảm thiểu thời gian đào tạo và tăng tốc độ triển khai trong doanh nghiệp. Nhiều nền tảng còn hỗ trợ API mạnh mẽ, giúp tích hợp nhanh với các hệ thống khác.

• Luôn nhận được các tính năng phần mềm tốt nhất: Nhà cung cấp SaaS cực kỳ chú trọng đến quá trình cập nhật phần mềm, đảm bảo mang đến những tính năng mới nhất, cam kết bảo mật mà không cần can thiệp từ người dùng.

• Khả năng mở rộng cao: SaaS cho phép mở rộng hoặc thu hẹp quy mô sử dụng nhanh chóng tùy theo nhu cầu. Doanh nghiệp dễ dàng tăng hoặc giảm số lượng người dùng, thêm các phân hệ chức năng hoặc mở rộng dịch vụ mà không ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng hiện tại.

• Khả năng tích hợp cực kỳ lớn: Mô hình SaaS hỗ trợ tích hợp với các phần mềm khác thông qua API. Điều này giúp kết nối và đồng bộ dữ liệu nhanh chóng nhất.

• Bảo mật dữ liệu của người dùng: Các nhà cung cấp SaaS thường đầu tư lớn vào bảo mật, mã hóa dữ liệu và sao lưu định kỳ. Hệ thống phân quyền chi tiết giúp kiểm soát truy cập hiệu quả, ngăn chặn rò rỉ thông tin. Ngoài ra, các bản cập nhật phần mềm và vá lỗi được thực hiện tự động, đảm bảo hệ thống luôn an toàn và tối ưu.

Saas giúp tiết kiệm chi phí vì doanh nghiệp không cần đầu tư hạ tầng phần cứng

Nhược điểm

Dù mang lại nhiều giá trị nhưng SaaS cũng tồn tại một số hạn chế mà doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi triển khai:

• Giới hạn về tùy chỉnh: Phần lớn các ứng dụng SaaS được thiết kế theo tiêu chuẩn để phục vụ số đông khách hàng. Vì vậy, khả năng tùy chỉnh giao diện, tính năng hay luồng xử lý theo đặc thù từng doanh nghiệp là khá hạn chế. Điều này có thể gây khó khăn với các tổ chức có quy trình nội bộ đặc biệt hoặc yêu cầu cá nhân hóa cao.

• Yêu cầu bắt buộc về kết nối internet: SaaS yêu cầu kết nối mạng ổn định để hoạt động. Trong trường hợp mất kết nối hoặc hệ thống mạng chậm, trải nghiệm người dùng có thể bị ảnh hưởng đáng kể, thậm chí gián đoạn hoạt động kinh doanh.

• Chưa sẵn sàng với phiên bản mới cập nhật: SaaS thường cập nhật tự động theo lịch của nhà cung cấp, nên doanh nghiệp đôi khi sẽ gặp tình trạng "bị động" với các thay đổi về giao diện, tính năng hoặc quy trình sử dụng. Ngoài ra, những cập nhật này đôi khi còn không phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.

• Chi phí dài hạn: Mặc dù chi phí ban đầu thấp, nhưng về lâu dài, khoản chi trả hàng tháng/năm có thể cộng dồn thành con số lớn, nhất là khi doanh nghiệp mở rộng quy mô, tăng số lượng người dùng hoặc bổ sung thêm tính năng. Việc đánh giá tổng chi phí sở hữu (TCO) dài hạn là điều cần thiết.

So sánh mô hình SaaS với IaaS và PaaS

SaaS rất hay bị nhầm lẫn với IaaS và PaaS vì nó đều là mô hình cung cấp dịch vụ. Tuy nhiên mỗi mô hình lại cung cấp những dịch vụ khác nhau. Để biết khác nhau giữa IaaS, PaaS và SaaS là gì, bạn hãy tham khảo bảng dưới đây nhé.

SaaS rất hay bị nhầm lẫn với IaaS và PaaS

Việt Nam đã phát triển mô hình SaaS như thế nào?

Tại Việt Nam, mô hình SaaS đã và đang dần trở thành xu hướng tất yếu trong hành trình chuyển đổi số của doanh nghiệp. Mặc dù xuất phát muộn hơn so với các quốc gia phát triển, nhưng trong vài năm trở lại đây, SaaS tại Việt Nam đã có những bước tiến rõ rệt, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý doanh nghiệp, tài chính – kế toán, thương mại điện tử và giáo dục.

• Tối ưu hóa hoạt động cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs): Các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam tích cực ứng dụng SaaS vào vận hành để giảm chi phí đầu tư hạ tầng CNTT, nâng cao hiệu suất làm việc và tối ưu quy trình nội bộ. Các phần mềm quản lý công việc, tài chính, bán hàng,... theo mô hình SaaS giúp họ dễ dàng tiếp cận mà không cần nguồn lực kỹ thuật phức tạp.

• Cải thiện khả năng quản lý và vận hành doanh nghiệp: SaaS được ứng dụng trong các hoạt động quản lý dự án, kế toán, nhân sự, và CRM (quản lý quan hệ khách hàng), giúp doanh nghiệp: Theo dõi tiến độ công việc theo thời gian thực; Tăng cường sự phối hợp giữa các phòng ban; Quản lý nhân lực và tài chính hiệu quả hơn

• Thúc đẩy thương mại điện tử và digital marketing: Trong thời đại bùng nổ của thương mại điện tử, các nền tảng SaaS như: Haravan, Shopify, WooCommerce, hay các công cụ email marketing như Mailchimp đang được nhiều doanh nghiệp Việt sử dụng để tạo lập website bán hàng nhanh chóng hay đồng bộ bán hàng đa kênh (offline – online). Ngoài ra các công cụ này còn được sử dụng để thực hiện các chiến dịch marketing tự động, tiết kiệm chi phí.

• Bệ phóng cho khởi nghiệp công nghệ: SaaS là một hướng đi phổ biến trong cộng đồng startup công nghệ Việt. Nhiều công ty khởi nghiệp đã phát triển các nền tảng SaaS “Made in Vietnam” phục vụ cho các nhu cầu nội địa như quản lý doanh nghiệp, kế toán, học tập,... đồng thời hướng đến thị trường quốc tế.

• Ứng dụng trong giáo dục và đào tạo trực tuyến: Các nền tảng học trực tuyến (e-learning) và phần mềm quản lý giáo dục ứng dụng SaaS ngày càng được sử dụng rộng rãi trong trường học, trung tâm đào tạo. Chúng giúp: Học viên dễ dàng truy cập nội dung học từ xa và giúp giáo viên theo dõi tiến độ và quản lý học sinh hiệu quả. Đồng thời giúp tăng cường trải nghiệm học tập số

• Sự hỗ trợ từ chính phủ trong chuyển đổi số công: Chính phủ Việt Nam cũng thúc đẩy ứng dụng công nghệ SaaS trong các lĩnh vực như: Y tế; Giáo dục; Hành chính công,... giúp nâng cao chất lượng dịch vụ công và giảm tải thủ tục hành chính.

SaaS dần trở thành xu hướng tất yếu trong chuyển đổi số của doanh nghiệp tại Việt Nam

Xu hướng hội nhập của mô hình SaaS trên toàn thế giới

Trong bối cảnh công nghệ liên tục thay đổi và nhu cầu chuyển đổi số ngày càng mạnh mẽ, mô hình SaaS đang không ngừng mở rộng và định hình lại cách doanh nghiệp vận hành. Dưới đây là ba xu hướng nổi bật được dự báo sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới:

Vertical SaaS (Phần mềm dưới dạng dịch vụ theo ngành dọc)

Vertical SaaS là xu hướng phát triển phần mềm chuyên biệt cho từng ngành nghề, thay vì phục vụ đại trà cho mọi lĩnh vực như mô hình Horizontal SaaS. Các giải pháp này được thiết kế riêng biệt và có thể tùy chỉnh sâu để phù hợp với đặc thù vận hành của từng ngành như:

• Chăm sóc sức khỏe: phần mềm phân tích dữ liệu bệnh án, quản lý lịch khám

• Bán lẻ: hệ thống phân tích hành vi khách hàng, tối ưu chuỗi cung ứng

• Logistics – vận chuyển: công cụ giám sát và tối ưu hóa lộ trình giao hàng.

Doanh nghiệp ngày càng ưa chuộng Vertical SaaS vì chúng không chỉ giải quyết các vấn đề chung mà còn đáp ứng được các yêu cầu riêng biệt mang tính chuyên sâu. Đây chính là lợi thế cạnh tranh giúp Vertical SaaS dần chiếm ưu thế trên thị trường.

Kết nối với API

Một trong những yêu cầu ngày càng cấp thiết trong hệ sinh thái SaaS hiện đại chính là khả năng kết nối API mạnh mẽ và mượt mà. API đóng vai trò như “cầu nối” giúp các phần mềm và nền tảng khác nhau giao tiếp – chia sẻ dữ liệu với nhau.

Khi các doanh nghiệp sử dụng nhiều giải pháp SaaS cùng lúc (CRM, kế toán, quản lý nhân sự,...), việc tích hợp chúng vào một hệ thống vận hành thống nhất trở nên cực kỳ quan trọng. Những lợi ích tiêu biểu từ xu hướng này bao gồm:

• Tăng hiệu suất làm việc

• Giảm thiểu sai sót khi đồng bộ dữ liệu thủ công

• Nâng cao khả năng ra quyết định nhờ dữ liệu được liên kết chặt chẽ

Trong tương lai, khả năng tích hợp API sẽ trở thành yếu tố then chốt khi doanh nghiệp lựa chọn một giải pháp SaaS.

Đơn giản hóa kỹ thuật lập trình (Low-code)

Low-code đang trở thành xu hướng đột phá trong ngành SaaS, cho phép xây dựng và triển khai ứng dụng chỉ với thao tác kéo – thả hoặc viết ít dòng mã. Điều này giúp:

• Doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí phát triển

• Triển khai sản phẩm nhanh chóng, linh hoạt với nhu cầu thị trường

• Thu hút nhiều nhà phát triển, kể cả những người không chuyên sâu về lập trình

Low-code mở rộng khả năng sáng tạo cho các nhóm kỹ thuật nhỏ hoặc các startup, giúp họ nhanh chóng xây dựng MVP (Minimum Viable Product) và kiểm nghiệm ý tưởng mà không cần đầu tư quá lớn.

Xu hướng hội nhập của mô hình SaaS trên toàn thế giới

Ứng dụng của SaaS phổ biến

Phần mềm dưới dạng dịch vụ (SaaS) ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, tiêu biểu đó là:

• Hệ thống quản lý quan hệ khách hàng (CRM): Salesforce, HubSpot CRM, Zoho CRM.

• Dịch vụ lưu trữ và chia sẻ dữ liệu: Google Drive, Dropbox, Box.

• Ứng dụng văn phòng trực tuyến: Google Workspace, Microsoft 365.

• Phần mềm quản lý dự án và công việc: Asana, Trello, Basecamp.

• Dịch vụ email trên nền tảng đám mây: Gmail, Outlook 365.

• Phần mềm kế toán và tài chính: QuickBooks, Xero, FreshBooks.

• Phần mềm quản lý nhân sự: BambooHR, Zenefits, Workday.

Kết bài

Trên đây là toàn bộ nội dung liên quan đến chủ đề tìm hiểu về mô hình Saas là gì? Thông qua nội dung này, chắc chắn bạn đã hiểu rõ hơn về mô hình này cũng như năm được sức mạnh của nó trong việc cung cấp các dịch vụ phần mềm linh hoạt và hiệu quả cho doanh nghiệp. Nhờ vào tính linh hoạt, khả năng triển khai nhanh và chi phí tối ưu, hiện nay SaaS đã và đang trở thành lựa chọn hàng đầu trong nhiều hoạt động quản trị và vận hành doanh nghiệp hiện đại.