Ngôn ngữ lập trình C không đơn giản mà những người mới có thể hiểu rõ được. Ngay cả những người làm lâu năm cũng sẽ cảm thấy khó khăn khi mới tiếp cận. Nhận biết được điều này hôm nay Unica sẽ giúp bạn nắm được cách học ngôn ngữ C cơ bản nhất. Hãy theo dõi bài viết dưới đây nhé!
Tổng quan về ngôn ngữ C
Tổng quan về ngôn ngữ C
Ngôn ngữ lập trình C là gì?
Ngôn ngữ C hay còn được gọi là ngôn ngữ mẹ - cơ sở cho các ngôn ngữ lập trình khác. Nó được sử dụng để tạo ra các ứng dụng hệ thống tương tác trực tiếp với các thiết bị phần cứng. Ví dụ như: trình điều khiển, nhân hệ điều hành… Ngoài ra ngôn ngữ C được phát triển bởi nhà khoa học máy tính người Mỹ tên là Dennis Ritchie.
Lịch sử hình thành
Ngôn ngữ C được phát triển vài năm 1972, và có thể nói trong các ngôn ngữ đang được sử dụng hiện nay thì nó được xếp vào hàng ông tổ ông cụ của các ngôn ngữ lập trình.
Ngôn ngữ C có lịch sử phát triển lâu đời, tuy nhiên xuyên suốt quá trình lịch sử thì nó chưa bao giờ bị lãng quên. Ngôn ngữ C được sử dụng trong các hệ thông máy tính vì nó được thiết kết theo kiểu để máy tính có thể hiểu, nên có đặc điểm nổi bật là rất nhẹ và tốc độ xử lý nhanh.
Đặc điểm ngôn ngữ lập trình C
Ngôn ngữ lập trình C này được sử dụng để tạo ra các phần mềm. Ngôn ngữ C còn là ngôn ngữ lập trình hệ thống vì nó được sử dụng để lập trình cấp thấp (ví dụ: trình điều khiển hoặc nhân hệ điều hành).
Thông thường được sử dụng để tạo ra thiết bị phần cứng, hệ điều hành, trình điều khiển và nhân hệ điều hành… Ví dụ: nhân hệ điều hành Linux được viết bằng ngôn ngữ C. Đặc biệt không thể sử dụng các ngôn ngữ khác như: Java, .Net, PHP… để lập trình nó.
Ứng dụng của ngôn ngữ C
C được biết đến là ngôn ngữ lập trình thông dụng được sử dụng rộng rãi trong phát triển OS và các ứng dụng khác. Sử dụng ngôn ngữ này, bạn có thể tạo ra được nhiều thứ như: ứng dụng web, ứng dụng smartphone hay robot và các hệ điều hành.
Hiện nay có thể kể đến 2 lĩnh vực chính ứng dụng ngôn ngữ C đó là robot/lập trình nhúng và chế tạo OS/phần mềm.
Do việc phát triển ứng dụng ngôn ngữ C mất nhiều thời gian và tiền bạc, nên việc sử dụng C trong phát triển phần mềm và ứng dụng có sự hạn chế. Với ưu điểm là sự nhỏ gọn và tốc độ xử lý nhanh, ngôn ngữ lập trình C thường được lựa chọn để phát triển hệ thống quản lý nhân sự, chế ngự và điều khiển máy, cũng như ứng dụng một phần trong việc phát triển ứng dụng web.
Một ngôn ngữ lập trình có cấu trúc
Nó chính là một tập hợp con của ngôn ngữ có cấu trúc. Thông thường sẽ chia nhỏ một lập trình thành nhiều phần hoặc nhiều khối nhỏ để dễ hiểu và sửa đổi hơn.
C như một ngôn ngữ thủ tục
Các "thủ tục" sẽ bao gồm các hàm, phương thức, quy trình, chương trình con… Ngôn ngữ thủ tục sẽ chỉ định một chuỗi các bước để lập trình có thể giải quyết các vấn đề. Ngôn ngữ thủ tục chia nhỏ lập trình thành các hàm và cấu trúc dữ liệu. Khi đó C chính là một ngôn ngữ thủ tục. Lúc này bạn phải khai báo các biến và các nguyên mẫu hàm trước khi bắt đầu sử dụng chúng.
Có nên học ngôn ngữ cơ bản C không?
Có nên học ngôn ngữ cơ bản C không?
Học ngôn ngữ C có khó không?
Với ngôn ngữ lập trình C thì hầu hết các kiến thức cơ bản và nền tảng của lập trình, do đó nếu bạn có thể nắm vững được chúng thì sẽ tiếp thu các ngôn ngữ lập trình khác một cách dễ dàng hơn.
Ngôn ngữ C chứa đa phần các kiến thức nền tảng, nên với số lượng kiến thức, từ vựng liên quan rất lớn, thì việc học ngôn ngữ C cơ bản cho người mới bắt đầu sẽ có phần khó khăn.
Nếu bạn đang muốn tìm hiểu một ngôn ngữ một cách nhanh chóng để làm việc thì có thể tham khảo các ngôn ngữ dễ học và được ưa chuộng hơn là: Python hay JavaScript.
Còn với trường hợp bạn là học viên có thầy cô hướng dẫn, hoặc là người muốn bắt đầu học lập trình từ những kiến thức nền tảng từ cơ bản đến nâng cao, để sau này học thêm các ngôn ngữ lập trình khác, thì bạn hãy bắt đầu việc học lập trình từ ngôn ngữ C. Sau khi đã nắm rõ C, bạn có thừa dễ dàng chinh phục các ngôn ngữ lập trình tiếp theo.
Tại sao nên học ngôn ngữ C?
Vì nó cung cấp các khái niệm cốt lõi về: mảng, chức năng, xử lý tập tin... và được sử dụng trong nhiều ngôn ngữ khác là: C ++, java, C#...
Đồng thời ngôn ngữ C cũng thường được dùng làm phương tiện giảng dạy trong khoa học máy tính. Nó còn là ngôn ngữ chủ đạo khi lập trình nhúng bởi chúng có thể can thiệp sâu vào phần cứng, giúp tiết kiệm bộ nhớ RAM/ROM một cách tối đa.
Nếu bạn học các ngôn ngữ hướng đối tượng khác như: C#, JAVA, Python thì khó mà làm được điều này, chúng sẽ hướng đối tượng nhiều hơn là hướng thủ tục, điều mà máy móc sẽ vận hành theo.
Ưu nhược điểm của ngôn ngữ C cơ bản
Ưu điểm
- Ngôn ngữ C là một khối được xây dựng sẵn dành cho các ngôn ngữ lập trình khác. Ngôn ngữ này có rất nhiều kiểu dữ liệu. Do đó, các lập trình được viết bằng ngôn ngữ c cơ bản thường hiệu quả, nhanh chóng và dễ hiểu
- C còn là ngôn ngữ có tính chuyển hóa cao. Nghĩa là lập trình C được viết trên máy này có thể dễ dàng chạy trên máy khác mà không phải thực hiện bất kỳ thay đổi nào
- Có tất cả 32 từ khóa trong tiêu chuẩn ANSI C và các hàm được xây dựng sẵn. Nhiều hàm tiêu chuẩn sẵn có và được sử dụng để phát triển lập trình
- Ngoài ra nó có khả năng tự mở rộng. Lập trình C là một tập hợp các hàm được hỗ trợ bởi thư viện C. Nên bạn có thể dễ dàng thêm các hàm của mình vào thư viện C. Thư viện có thể chứa một lượng lớn các hàm nên tác vụ lập trình trở nên đơn giản hơn
Nhược điểm
- C không lập trình theo hướng đối tượng. Đó là lý do tại sao người ta phát triển thêm ngôn ngữ C++
- Trong ngôn ngữ này sẽ không kiểm tra được thời gian chạy
- Không có sự kiểm tra loại nghiêm ngặt. Ngoài ra cũng có thể truyền một giá trị số nguyên (integer value) cho kiểu dữ liệu float
- Ngoài ra C không có khái niệm về không gian tên và các hàm tạo hoặc hàm hủy
Nguyên tắc học ngôn ngữ C cơ bản
Nguyên tắc học ngôn ngữ c cơ bản
Tính đơn giản
Một trong những ưu điểm lớn của ngôn ngữ C đó là tính minh bạch và đơn giản. Do vậy bạn tránh viết những nội dung trừu tượng phức tạp để thuận tiện cho quá trình chỉnh sửa sau này, đồng thời tránh sử dụng macro và typedef để ẩn con trỏ hoặc tránh viết "struct".
Nhận biết các mẫu nguy hiểm
Ngoài ra bạn nên tính toán lượng không gian cần để phân bổ dữ liệu hợp lý thay vì sử dụng bộ đệm có kích thước cố định. Và đọc các Manual page để nắm được các chức năng sử dụng và cách xử lý lỗi nếu có.
Biểu diễn thuật toán bằng các sơ đồ
Nên biểu diễn thuật toán đơn giản bằng lưu đồ khi đã nắm rõ các cú pháp, từ khóa và cách lệnh thông dụng. Khi gặp những lối cú pháp nhỏ thì sẽ rèn luyện cho bạn cách nhận biết và sửa lỗi kịp thời.
Sắp xếp các mã cẩn thận
Đặc biệt là bạn nên triển khai các mã của mình thành các thư mục triển khai một vài nhóm chức năng và mỗi chức năng được tạo thành một tệp riêng, tách các đoạn mã liên quan riêng biệt đặt vào các mục (file), sử dụng static functions để sắp xếp lại đoạn mã của bạn cho logic.
Nên sử dụng các tính năng tiêu chuẩn
Khi mới học lập trình bạn không được nhầm lẫn và mặc định một vài tính năng như: đây là nền tảng (platform) Linux, xem trình biên dịch (compiler) là gcc hoặc mặc định cấu trúc (architecture) là x86.
Áp dụng quy trình làm việc có kỷ luật
Để giúp bạn có thể kiểm soát được phiên bản lập trình của mình qua việc viết commit messages – giải thích sự thay đổi ở dòng đầu tiên và xác định mục tiêu rõ ràng khi làm việc tại feature branches
Thực hiện kiểm tra và đánh giá nghiêm ngặt
Ngoài việc tuân thủ các quy trình làm việc để hạn chế sai sót trong quá trình lập trình, bạn cũng cần thực hiện bước kiểm tra và đánh giá:
- Đầu tiên xác định các đường dẫn mã code, tuy có thể khác nhau nhưng khi thay đổi bạn vẫn có thể thực hiện được
- Kiểm tra từng đường dẫn một có đang chính xác không
- Chú ý đến các mẫu dễ bị mắc lỗi
- Tìm kiếm những nơi đơn giản mã hóa và làm cho các quy trình này được rõ ràng hơn
Học hỏi từ những sai lầm
Khi mắc sai lầm thì đầu tiên là hãy sửa lỗi (bug). Nhất là những bạn mới rất dễ gặp những sai lầm trong quá trình làm, khi đó:
- Nên đưa cho người đánh giá của bạn nhận xét
- Kiểm tra lại quá trình viết và triển khai lại mã đã viết để tìm ra được nguyên nhân chính
Tự học ngôn ngữ lập trình C
Cách tốt nhất để nâng cao khả năng là tự mình tìm hiểu, tập thực hành rèn luyện để nâng cao khả năng phân tích, sửa lỗi tốt hơn.
Tổng kết
Học ngôn ngữ cơ bản C sẽ không đơn giản đối với các bạn mới, do đó mà bạn cần cân nhắc và nghiên cứu thật kỹ. Tuy nhiên không thể phủ nhận là nó có ý nghĩa rất lớn và đem lại nhiều giá trị trong công việc của một lập trình viên.
