Vốn huy động là gì? Vai trò và cách huy động vốn hiệu quả

Doanh nghiệp muốn tăng khả năng cạnh tranh, phát triển và mở rộng thị trường bắt buộc phải có đủ vốn. Huy động vốn là cách hiệu quả để doanh nghiệp có đủ tài chính phục vụ cho các hoạt động kinh doanh. Vốn huy động đóng vai trò quan trọng không thể thiếu trong chiến lược tài chính. Trong nội dung bài viết hôm nay, Unica sẽ chia sẻ cho bạn đọc toàn bộ thông tin liên quan tới khái niệm vốn huy động là gì? Vai trò và cách huy động vốn hiệu quả? Hãy tham khảo ngay nhé.

Vốn huy động là gì?

Vốn huy động là quá trình doanh nghiệp/ tổ chức hoặc cá nhân tìm kiếm thêm nguồn tài chính, nguồn tài trợ từ bên ngoài để sử dụng cho các mục đích tài chính cụ thể. Mục đích chính của việc huy động vốn là để doanh nghiệp tự tin và chủ động được trong mọi hoạt động kinh doanh. Vốn huy động giúp doanh nghiệp có đủ nguồn tài chính để thực hiện hoạt động kinh doanh, trả nợ, duy trì, phát triển cũng như mở rộng đầu tư.

Hiểu một cách đơn giản vốn huy động tức là vốn được thu thập được từ nhiều nguồn để phục vụ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Hiện nay, vốn huy động đang có một số hình thức sau:

• Vốn huy động từ chủ sở hữu: góp vốn ban đầu, lợi nhuận không chia, phát hành cổ phiếu.

• Vốn huy động từ nợ: Tín dụng ngân hàng, tín dụng thương mại, phát hành trái phiếu.

Vốn huy động là gì?

Vai trò của vốn huy động

Vốn huy động được xem là điều kiện tiên quyết, quyết định trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vậy vai trò của vốn huy động là gì?

Ảnh hưởng tới sự phát triển và nâng cao năng lực, mở rộng quy mô phát triển của doanh nghiệp

Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp đều sử dụng vốn huy động để đầu tư, kinh doanh. Nguyên nhân vì không phải doanh nghiệp nào cũng đủ vốn để duy trì các hoạt động kinh doanh. Việc huy động vốn giúp doanh nghiệp có đủ nguồn lực tài chính để tồn tại và phát triển. Vốn huy động được xem là yếu tố vô cùng cần thiết, nó ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của doanh nghiệp cũng như khả năng mở rộng quy mô phát triển và phạm vi hoạt động.

Tăng khả năng cạnh tranh, thể hiện tiềm lực kinh tế và uy tín của doanh nghiệp

Doanh nghiệp huy động được vốn sẽ đủ tài chính để thực hiện các chiến lược kinh doanh, đồng thời cũng đủ tiềm lực kinh tế để phát triển và thể hiện uy tín của mình. Vốn huy động từ bên ngoài giúp doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh, thể hiện được sự uy tín và niềm tin với đối tượng doanh nghiệp muốn huy động vốn.

Doanh nghiệp có vốn huy động nhanh, nhiều và kịp thời sẽ phản ánh được đúng tiềm lực và uy tín, thu hút được nhiều nhà tài trợ góp vốn vào. Và khi có vốn huy động thì ngược lại nó lại giúp doanh nghiệp đầu tư sản xuất, kinh doanh và mở rộng thị trường hiệu quả.

Vốn huy động quyết định trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp

Quyết định trực tiếp tới năng lực thanh toán của doanh nghiệp

Doanh nghiệp huy động được vốn sẽ không phải quá lo lắng về vấn đề tài chính. Khả năng chi trả, đầu tư kinh doanh - sản xuất, giải ngân và thanh toán ngân hàng lúc nào cũng đảm bảo. Nói chung là vốn huy động ảnh hưởng trực tiếp tới năng lực thanh toán của doanh nghiệp. Khả năng thanh khoản cao giúp đảm bảo uy tín cho doanh nghiệp, mở rộng kinh doanh, nâng cao vị thế trên thương trường.

6 Cách huy động vốn của doanh nghiệp

Có rất nhiều cách để doanh nghiệp huy động được vốn bên ngoài. Dưới đây là 6 cách phổ biến nhất, bạn hãy tham khảo nhé.

Huy động vốn từ ban đầu

Vốn góp ban đầu từ những chủ sở hữu đóng góp khi thành lập doanh nghiệp chính là huy động vốn từ cổ đông. Tính chất và hình thức tạo nguồn vốn này phụ thuộc vào loại hình sở hữu của nó. Vốn huy động từ ban đầu thường được sử dụng để bắt đầu hoạt động kinh doanh, đầu tư vào tài sản cố định và thực hiện các hoạt động kinh doanh cần thiết cho doanh nghiệp. Số tiền huy động vốn từ ban đầu không cố định, nó có thể thay đổi tùy theo sự thay đổi của các chủ sở hữu hoặc thành viên

Vốn góp ban đầu từ các cổ đông phù hợp với các loại hình doanh nghiệp như:

• Doanh nghiệp nhà nước: Huy động vốn thường là vốn đầu tư của nhà nước để thành lập và điều hành doanh nghiệp.

• Doanh nghiệp tư nhân: Huy động vốn tự nguyện từ chủ doanh nghiệp tư nhân, họ tự đăng ký số tiền vốn mà họ muốn đầu tư vào doanh nghiệp.

• Công ty hợp danh và công ty TNHH: Vốn huy động chính là tổng giá trị phần vốn góp của các thành viên hoặc đối tác vào công ty.

• Công ty cổ phần: Vốn huy động ban đầu của công ty cổ phần là tổng giá trị mệnh giá cổ phần các loại đã được đăng ký mua và được ghi trong điều lệ công ty.

Vốn góp ban đầu từ những chủ sở hữu đóng góp khi thành lập doanh nghiệ

Ưu nhược điểm của vốn huy động ban đầu đó là:

Huy động vốn từ lợi nhuận không chia

Huy động vốn từ lợi nhuận không chia dựa trên việc sử dụng một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận không chia lãi cổ phần để tái đầu tư trong doanh nghiệp. Lợi nhuận không chia sẽ được sử dụng để mở rộng hoạt động kinh doanh hoặc đầu tư dự án mới. Như vậy, đối với khoản huy động vốn từ lợi nhuận không chia thì các cổ đông sẽ không nhận được tiền mà sẽ tăng sở hữu trong doanh nghiệp, tức là sở hữu thêm cổ phần từ việc tái đầu tư.

Vốn từ lợi nhuận không chia phù hợp với các loại hình doanh nghiệp sau:

• Doanh nghiệp nhà nước: Huy động vốn từ lợi nhuận không chia trong doanh nghiệp nhà nước thì khả năng tái đầu tư lợi nhuận sẽ không phụ thuộc vào chính sách tái đầu tư của nhà nước. Thường doanh nghiệp nhà nước sẽ được khuyến khích để lại lợi nhuận để đầu tư vào những dự án quan trọng đóng góp vào sự phát triển của quốc gia.

• Công ty cổ phần: Trong trường hợp này, vốn huy động từ lợi nhuận không chia sẽ áp dụng khi công ty quyết định không chia lãi cổ phần, thay vào đó đem đi tái đầu tư và doanh nghiệp, từ đó dần dần tăng số vốn của công ty.

Vốn từ lợi nhuận không chia sẽ sử dụng để tái đầu tư

Ưu nhược điểm của việc huy động vốn từ lợi nhuận không chia

Huy động vốn từ phát hành cổ phiếu

Căn cứ theo khoản 2 Điều 14 Luật chứng khoán 2019 cho biết: Để chào bán cổ phiếu ra công chúng, doanh nghiệp phải tuân thủ các điều lệ và quy định của Luật chứng khoán, bao gồm: Việc có mức vốn điều lệ tối thiểu, hoạt động kinh doanh có lãi, phương án sử dụng vốn hiệu quả từ việc phát hành cổ phiếu. Huy động vốn từ phát hành cổ phiếu được đánh giá là hình thức quan trọng để doanh nghiệp tăng vốn hoặc cấp vốn mới.

Hình thức huy động vốn từ phát hành cổ phiếu phù hợp với các loại hình doanh nghiệp như:

• Công ty Cổ phần: Trong trường hợp này, công ty cổ phần sẽ chia ra thành nhiều cổ đông. Công ty cổ phần có khả năng phát hành cổ phiếu để thu hút nguồn vốn từ cổ đông mới.

• Các công ty khởi nghiệp: Công ty khởi nghiệp sử dụng việc phát hành cổ phiếu để thu thập vốn ban đầu nhằm mục đích phát triển sản phẩm hoặc mở rộng hoạt động kinh doanh.

Huy động vốn từ phát hành cổ phiếu

Ưu nhược điểm của việc huy động vốn từ phát hành cổ phiếu đó là:

Huy động vốn từ tín dụng ngân hàng

Tín dụng ngân hàng là một giao dịch tài sản giữa ngân hàng với doanh nghiệp. Ngân hàng sẽ cung cấp cho doanh nghiệp một số tiền theo thỏa thuận của 2 bên và doanh nghiệp có trách nhiệm phải trả số tiền này đúng hẹn cùng lãi suất nhất định. Hiện nay, huy động vốn từ tín dụng ngân hàng có nhiều hình thức như: cho vay đầu tư dài hạn, thỏa thuận tín dụng tuần hoàn, tín dụng theo thời hạn,...

So với những hình thức vay vốn đã chia sẻ ở trên thì hình thức huy động vốn từ tín dụng ngân hàng phù hợp với mọi loại hình doanh nghiệp. Tùy thuộc vào nhu cầu tài chính cũng như khả năng trả nợ mà các doanh nghiệp có thể sử dụng tín dụng ngân hàng để duy trì hoạt động kinh doanh và thực hiện mục tiêu kinh doanh.

Huy động vốn từ tín dụng ngân hàng cần phải trả lãi

Ưu nhược điểm hình thức huy động vốn từ tín dụng ngân hàng

Huy động vốn từ tín dụng thương mại

Tín dụng thương mại là hợp đồng tín dụng giữa các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất kinh doanh với nhau dưới hình thức mua bán hoặc dịch vụ. Mục đích của tín dụng thương mại là đẩy mạnh giao dịch quốc tế, giảm rủi ro thanh toán và tối ưu hóa luồng tiền trong chuỗi cung ứng.

Hiện nay, tín dụng thương mại có 3 loại chính đó là: Tín dụng xuất khẩu (chuyên cấp cho nhà nhập khẩu), tín dụng nhập khẩu (chuyên cấp cho người xuất khẩu), tín dụng nhà môi giới (chuyên cấp cho nhà môi giới thương mại).

Huy động vốn từ tín dụng thương mại phù hợp với doanh nghiệp lĩnh vực xuất nhập khẩu

Huy động vốn từ tín dụng thương mại phù hợp với các loại hình sau:

• Doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu hoặc nhập khẩu: Trong trường hợp này, tín dụng thương mại sẽ dùng trong giao dịch hàng hóa và dịch vụ quốc tế. Huy động vốn từ tín dụng thương mại rất phù hợp với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

• Doanh nghiệp có quan hệ thương mại đối tác với các đối tác trong và ngoài nước: Nếu doanh nghiệp bạn đang cần tối ưu hóa quy trình thanh toán và giao nhận hàng hóa thì hãy sử dụng tín dụng thương mại để giảm rủi ro cũng như để tối ưu hóa quyền quản lý tài chính.

Ưu nhược điểm của huy động vốn từ tín dụng thương mại

Huy động vốn bằng phát hành trái phiếu

Huy động vốn bằng phát hành trái phiếu là hình thức doanh nghiệp hoặc chính phủ vay tiền từ nhà đầu tư bằng cách phát hành trái phiếu. Trái phiếu là một loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành (doanh nghiệp hoặc chính phủ) đối với người nắm giữ trái phiếu (nhà đầu tư). Trái phiếu được phát hành theo mức lãi suất và kỳ hạn cụ thể dựa theo điều kiện đặc biệt của doanh nghiệp và thị trường.

Thông thường, trái phiếu doanh nghiệp sẽ được phát hành bởi các doanh nghiệp theo hình thức Cổ phần hoặc Trách nhiệm hữu hạn. Bao gồm: các công ty lớn hoặc doanh nghiệp tầm trung. Họ có nhu cầu huy động vốn cho mục tiêu như: mở rộng hoạt động, đầu tư vào dự án mới hoặc trả nợ.

Huy động vốn bằng phát hành trái phiếu có thể phát sinh chi phí hợp đồng

Ưu nhược điểm của việc huy động vốn bằng phát hành trái phiếu

Khi nào doanh nghiệp cần huy động vốn

Không có thời điểm cố định việc doanh nghiệp cần vốn huy động. Thời điểm cần huy động vốn phụ thuộc vào mục tiêu kinh doanh, tình hình tài chính thực tế cũng như chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Thông thường, những trường hợp sau doanh nghiệp cần vốn huy động:

• Mới thành lập doanh nghiệp, cần vốn huy động để bắt đầu hoạt động kinh doanh.

• Doanh nghiệp muốn mở rộng thị trường kinh doanh, việc có đủ tài chính giúp việc mở rộng kinh doanh diễn ra nhanh và suôn sẻ hơn.

• Doanh nghiệp cần vốn huy động để khắc phục khủng hoảng tài chính giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động, vượt quá giai đoạn khó khăn.

• Doanh nghiệp muốn tái đầu tư vào cơ sở hạ tầng, nâng cấp cơ sở hạ tầng để cải thiện hiệu suất hoạt động.

Rủi ro pháp lý khi doanh nghiệp huy động vốn

Doanh nghiệp trong quá trình huy động vốn có thể sẽ phải đối mặt với rất nhiều rủi ro. Doanh nghiệp cần biết rủi ro vốn huy động là gì để tránh vi phạm pháp luật và bị ảnh hưởng bởi những hậu quả pháp lý không đáng. Dưới đây là những rủi ro pháp lý điển hình nhất khi doanh nghiệp huy động vốn.

Rủi ro pháp lý khi doanh nghiệp huy động vốn

• Vi phạm quy định chứng khoán: Doanh nghiệp sử dụng vốn huy động từ việc phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu bắt buộc phải tuân theo quyền và quy định của Luật chứng khoán cùng với cả quy định của Sở Giao dịch Chứng khoán quốc gia hoặc sàn giao dịch chứng khoán khác. Nếu như vi phạm quy định này, doanh nghiệp sẽ bị phạt nặng, thậm chí bị thu hồi chứng khoán đã phát hành.

• Không tuân thủ luật thuế: Giao dịch huy động vốn có thể gây ra các vấn đề liên quan đến thuế bao gồm: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế giá trị gia tăng,... Doanh nghiệp cần đảm bảo tuân thủ đúng quy định thuế và báo cáo thuế đầy đủ và chính xác.

• Chưa xem quyền sở hữu và bảo vệ sở hữu trí tuệ: Trong các thỏa thuận huy động vốn, doanh nghiệp cần xem xét và đánh giá kỹ quyền sở hữu và quyền bảo vệ sở hữu trí tuệ của họ, đặc biệt là khi liên quan đến phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu có quyền biểu quyết. Nếu bạn chưa xem quyền sở hữu và bảo vệ sở hữu trí tuệ và chưa bảo vệ đúng cách thì rất có thể sẽ dẫn đến tranh chấp pháp lý sau này.

• Vi phạm hợp đồng với các nhà đầu tư: Doanh nghiệp khi kí kết hợp đồng với các nhà đầu tư hoặc đối tác kinh doanh, cần đảm bảo tuân thủ các điều khoản và điều kiện của hợp đồng. Như vậy sẽ tránh được các hậu quả pháp lý không đáng như mất tiền tiêu thụ hoặc kiện tụng.

• Vi phạm quyền của cổ đông: Hầu hết các quyết định liên quan đến huy động vốn đều sẽ gây ảnh hưởng đến quyền lợi cũng như lợi ích của cổ đông. Doanh nghiệp cần chú ý điều này để không vi phạm quyền của cổ đông hiện tại và tuân thủ đúng quy định về cổ đông trong quyền quản lý công ty.

Những lưu ý khi tiến hành huy động vốn

Để đảm bảo quá trình sử dụng vốn huy động được suôn sẻ, không gặp phải bất cứ một rắc rối hay rủi ro pháp lý khi kinh doanh nào thì bạn cần chú ý một số vấn đề sau:

• Lập kế hoạch tài chính khả thi và minh bạch với số liệu rõ ràng, cụ thể để góp phần xây dựng sự tin tưởng với các đối tác tài chính.

• Đánh giá khả năng kinh doanh của mình để xem có tiềm năng trả nợ gốc và lãi suất (nếu có) hay không, đảm bảo doanh nghiệp có đủ nguồn thu để trả được nợ, tránh bị nợ nặng.

• Điều khoản hợp đồng vay vốn huy động cần cụ thể, rõ ràng và chi tiết. Bắt buộc phải có các thông tin quan trọng như: lãi suất, thời hạn, các điều khoản bảo vệ quyền và lợi ích của cả hai bên.

• Theo dõi thường xuyên cũng như luôn đo lường trước rủi ro có thể xảy ra trong quá trình huy động vốn. Từ đó, có phương án để giảm thiểu chúng.

• Nên có sự tham gia của các chuyên gia tài chính hoặc luật sư có kinh nghiệm để đảm bảo rằng quá trình thu thập vốn huy động không gặp phải rắc rối nào cả.

Khi vay vốn huy động nên có sự tham gia của luật sư

Câu hỏi thường gặp

Xoay quanh chủ đề vốn huy động là gì có rất nhiều thông tin, bên cạnh những thông tin đã chia sẻ ở trên thì bạn đọc vẫn còn rất nhiều thắc mắc mong muốn được giải đáp. Sau đây chúng tôi sẽ giải đáp thêm cho bạn nắm rõ.

Ngân hàng sẽ dựa vào tiêu chí gì để quyết định duyệt khoản vay vốn?

Ngân hàng sẽ không bao giờ duyệt khoản vay vốn của bạn ngay lập tức mà còn phải xem xét dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm:

• Khả năng tài chính: Ngân hàng xem xét, đánh giá xem liệu tình hình tài chính của doanh nghiệp bạn có đảm bảo đủ khả năng trả khoản vay ngân hàng không.

• Lịch sử tín dụng: Lịch sử tín dụng của doanh nghiệp và chủ doanh nghiệp sẽ là cơ sở để ngân hàng đánh giá doanh nghiệp hay chủ doanh nghiệp. Nếu lịch sử tín dụng có nợ xấu sẽ không được duyệt khoản vay.

• Tài sản thế chấp: Khi vay vốn ngân hàng, bạn bắt buộc phải có tài sản thế chấp. Như vậy ngân hàng mới chấp nhận cho vay để đảm bảo họ không có rủi ro.

Có nên dùng thẻ tín dụng để huy động vốn cho doanh nghiệp không?

Thẻ tín dụng có thể là một nguồn vốn nhanh chóng, tiện lợi, không cần thế chấp và phù hợp cho các doanh nghiệp nhỏ hoặc startup khi cần vốn ngắn hạn để duy trì hoạt động. Ngoài ra, nếu quản lý tốt, doanh nghiệp có thể tận dụng các ưu đãi như thời gian miễn lãi, tích điểm hoặc hoàn tiền.

Tuy nhiên, lãi suất thẻ tín dụng thường cao hơn so với các hình thức vay vốn khác rất nhiều. Điều này có thể là nguyên nhân gây ra áp lực tài chính nếu doanh nghiệp không trả nợ đúng hạn. Việc sử dụng thẻ tín dụng một cách thiếu kiểm soát cũng gây ảnh hưởng đến điểm tín dụng và uy tín tài chính của doanh nghiệp. 

Thẻ tín dụng chỉ nên được sử dụng như một giải pháp tạm thời hoặc sử dụng trong trường hợp bất đắc dĩ. Doanh nghiệp nên cân nhắc các phương án huy động vốn khác như vay ngân hàng, gọi vốn đầu tư hoặc sử dụng quỹ dự phòng để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Kết luận

Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến vốn huy động là gì? Có những loại hình vốn huy động nào mà chúng tôi đã tổng hợp được. Tóm lại, huy động vốn là một yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển và bền vững của doanh nghiệp. Khi có ý định vay vốn huy động, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng tình hình tài chính, khả năng trả nợ cũng như mức độ rủi ro trước để không xảy ra rủi ro nhé.