Phúc lợi là gì? Vai trò & hình thức phúc lợi đối với người lao động

Phúc lợi đóng vai trò vô cùng quan trọng với người lao động, là công cụ vô hình giúp gắn kết người lao động với các doanh nghiệp. Vậy phúc lợi là gì, vai trò của phúc lợi xã hội như thế nào và phúc lợi hoạt động trong xã hội ra sao. Hãy cùng Unica tham khảo các nội dung thông qua bài viết dưới đây nhé. 

Phúc lợi là gì?

Hệ thống phúc lợi xã hội hay còn gọi là “Benefits” – là các loại bảo hiểm, tiền hưu trí, học bổng. Bên cạnh đó là những lợi ích khác mà người lao động được hưởng khi làm việc tại một doanh nghiệp, công ty thường được gọi tên là bộ phận C&B. Hệ thống này thường phát sinh từ những nỗ lực của chính phủ hoặc các tổ chức nhằm cung cấp phúc lợi xã hội. Đó là một quá trình liên tục nhằm quan tâm đến các nhu cầu cụ thể của xã hội. Thông qua các chương trình phúc lợi xã hội, người dân được bảo vệ khỏi những bất an về tài chính trong cuộc sống.

Chế độ phúc lợi là gì?

Vậy chế độ phúc lợi cho nhân viên bao gồm những gì?

- Những phúc lợi này sẽ bao gồm cả những khoản thù lao tài chính nhất định người lao động được hưởng bên cạnh lương chính.

- Theo quy định của pháp luật, phúc lợi của nhân viên bao gồm các loại bảo hiểm khác nhau như bảo hiểm y tế, bảo hiểm thai sản, bảo hiểm xã hội cùng với các chế độ đãi ngộ theo hàng tháng, quý, năm mà doanh nghiệp dành cho nhân viên của mình. Ngoài ra, tùy vào tình hình tài chính mà donh nghiệp có thể xây dựng nhiều chính sách đãi ngộ và phúc lợi riêng nhằm tạo động lực và khuyến khích nhân viên gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. 

Lợi ích của phúc lợi là gì?

- Chế độ phúc lợi giúp cho cuộc sống của những người lao động có mức thu nhập thấp được đảm bảo và cải thiện tốt hơn. Đó có thể là sự hỗ trợ liên quan đến khám chữa bênh, tiền mua nhà.

- Chế độ phúc lợi tốt giúp doanh nghiệp giữ chân được những nhân viên tài năng, tăng uy tín về tính chuyên nghiệp trên thị trường tuyển dụng. Nhờ đó giúp cho quá trình tuyển dụng thu hút được nhiều nhân tài hơn. Ngoài ra, chế độ phúc lợi còn tạo ra nhiều động lực để nhân viên có thể nâng cao năng suất lao động. 

- Cuối cùng, chế độ phúc lợi là là một giải pháp giúp gảm bớt gánh nặng của xã hội trong việc chăm lo cho người lao động trong thời gian thất nghiệp hoặc các vấn đề liên quan đến bảo hiểm xã hội và y tế. 

Lợi ích chương trình phúc lợi dành cho nhân viên

Các loại phúc lợi thường được cung cấp

Để thu hút và giữ chân nhân viên, hiện nay các doanh nghiệp tại Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung đã đưa ra rất nhiều những phúc lợi tuyệt vời. Chế độ phúc lợi tạo điều kiện giúp nhân viên có tinh thần làm việc năng động, thoải mái để cống hiến hết mình hơn. Sau đây là một số các loại phúc lợi phổ biến.

Phúc lợi về y tế

Phúc lợi về y tế không chỉ bao gồm riêng phúc lợi về bảo hiểm xã hội mà còn bao gồm rất nhiều khoản chăm sóc sức khỏe khác, điển hình nhất là tổ chức sức khỏe định kỳ cho nhân viên hàng năm. Thông thường hầu hết mọi người đều bận rộn với công việc, chủ quan không đi khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Việc tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên không chỉ doanh nghiệp đảm bảo sức khỏe cho nhân viên mà còn giúp nhân viên an tâm, thoải mái trong quá trình làm việc. Hiện nay, bên cạnh phúc lợi về việc mua bảo hiểm y tế là bắt buộc thì phúc lợi khám sức khỏe định kỳ cũng đang là phúc lợi được rất nhiều người quan tâm.

Phúc lợi về tài chính

Nhân viên đi làm mục đích quan trọng đầu tiên chính là thu nhập. Vì vậy, phúc lợi về tài chính được nhân viên cực kỳ quan tâm. Phúc lợi tài chính không chỉ giúp nhân viên được đảm bảo thu nhập cá nhân mà còn có tạo điều kiện cho nhân viên có thêm những khoản trợ cấp khác..

Hiện nay, hầu hết các công ty đều đang hỗ trợ khoản phúc lợi tài chính cụ thể như: Thưởng năng lực theo quý, năm; thưởng dịp lễ tết; phụ cấp ốm đau, hiếu hỉ; thưởng tăng ca, làm thêm giờ, phụ cấp thất nghiệp,... Điều này giúp nhân viên cảm thấy được tôn trọng và có động lực hơn trong quá trình làm việc.

Các chương trình trợ cấp thất nghiệp

Phúc lợi về thời gian

Bên cạnh những khoản phúc lợi trên, thời gian cũng là vấn đề liên quan đến phúc lợi được người lao động cực kỳ quan tâm. Hiện nay, hầu hết các công ty đều rất rõ ràng về thời gian làm việc trong ngày và số ngày làm việc trong tuần. Trường hợp doanh nghiệp yêu cầu tăng ca sẽ chi trả thêm khoản tiền phụ cấp từ 150% - 300%/ ngày công (tuỳ doanh nghiệp).

Ngoài ra, chế độ phúc lợi cho người lao động về thời gian còn thể hiện ở việc nhân viên được hưởng ngày nghỉ phép nguyên lương. Phúc lợi về thời gian được xem là giải pháp hiệu quả giúp giảm bớt gánh nặng về thời gian làm việc cho mỗi nhân viên, tạo môi trường làm việc thoải mái nhất.

Phúc lợi về sức khỏe tinh thần

Phúc lợi về sức khỏe tinh thần là khoản phúc  lợi bắt buộc mà công ty nào cũng phải có để đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Phúc lợi sức khỏe tinh thần bao gồm: Thai sản, hưu trí, ốm đau, tai nạn nghề nghiệp, tử tuất, du lịch hàng năm,... Những phúc lợi này được đưa ra để giúp người lao động được đảm bảo quyền lợi về vật chất và tinh thần.

Phúc lợi về sức khỏe tinh thần không chỉ áp dụng với người lao động mà còn áp dụng với người thân trong gia đình. Nếu trong gia đình không may có người mất hay gặp biến cố ảnh hưởng tới sức khoẻ lao động thì cũng đều nhận được khoản phúc lợi. Khoản phúc lợi về sức khỏe tinh thần dành cho người thân này được ban hành và áp dụng như thế nào là tùy mỗi doanh nghiệp.

Trợ cấp về sức khoẻ tinh thần giúp người lao động yên tâm hơn trong quá trình làm việc

Phúc lợi về môi trường làm việc

Chắc chắn rằng phúc lợi về môi trường làm việc cũng luôn là vấn đề được người lao động cực kỳ quan tâm. Môi trường làm việc chính là nơi để người lao động cống hiến, một môi trường làm việc có phúc lợi tốt chắc chắn sẽ giữ chân người lao động gắn bó lâu dài hơn.

Phúc lợi về môi trường làm việc được xem là tốt khi có sự đầu tư về cơ sở hạ tầng: Trang bị nội thất và thiết kế không gian làm việc thoải mái đảm bảo an toàn về sức khỏe và an toàn lao động. Thêm vào đó, doanh nghiệp có phúc lợi môi trường làm việc tốt còn trang bị đầy đủ đồ ăn, thức uống miễn phí, cho nhân viên học thêm các khoa học đào tạo để nâng cao năng lực tạo điều kiện tốt nhất để nhân viên sẵn sàng làm việc.

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc cung cấp phúc lợi

Sau khi đã hiểu rõ về phúc lợi là gì và phúc lợi xã hội bao gồm những gì thì bạn cũng phải hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến việc cung cấp phúc lợi. Thông thường, việc cung cấp phúc lợi bị ảnh hưởng bởi 2 yếu tố chính sau:

Quy mô, ngành nghề của doanh nghiệp

Hệ thống các doanh nghiệp, tổ chức sản xuất - kinh doanh ở nước ta rất đa dạng, khác nhau từ quy mô, tầm nhìn, ngành nghề sản xuất - kinh doanh, trình độ công nghệ đến quy mô và thâm niên tham gia thị trường. Tuỳ thuộc vào quy mô cũng như ngành nghề của mỗi doanh nghiệp mà sẽ có những phúc lợi khác nhau từ số lượng phúc lợi đến mức độ phúc lợi, không doanh nghiệp nào giống doanh nghiệp nào.

- Đối với những doanh nghiệp lớn, hoạt động lâu đời thì chắc chắn phúc lợi sẽ nhiều và tốt hơn cho người lao động, thậm chí phúc lợi về tài chính cho nhân viên của họ hơn hẳn những doanh nghiệp nhỏ.

- Đối với những doanh nghiệp làm trong ngành nghề xây dựng, kỹ thuật với đặc điểm phải đi công trường, khảo sát thị trường nhiều thì phúc lợi về thời gian, môi trường và tài chính cũng sẽ có thêm một số điều khoản khác. Hầu hết các doanh nghiệp trong ngành xây dựng đều tích cực đầu tư máy móc, trang thiết bị thi công hiện đại, áp dụng công nghệ tiên tiến để cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao năng suất lao động.

- Đối với những doanh nghiệp làm trong ngành nguy hiểm như phòng cháy chữa cháy, an tinh,... chắc chắn phúc lợi về môi trường và sức khỏe tinh thần cũng sẽ cao hơn so với những doanh nghiệp khác. Người lao động được doanh nghiệp cho học đào tạo để nâng cao tay nghề.

Quy mô, ngành nghề của doanh nghiệp ảnh hưởng trực tiếp đến các chế độ phúc lợi xã hội

Nhu cầu và yêu cầu của nhân viên

Chính sách phúc lợi xã hội ra đời chính là để bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Vì vậy nó sẽ có sự thay đổi, linh động thông qua quá trình khảo sát và đánh giá theo nhu cầu và yêu cầu của mỗi nhân viên. Thông thường, doanh nghiệp sẽ xây dựng lên một phúc lợi xã hội chung đang được nhà nước ban hành, sau đó cân đối và tùy chỉnh để làm sao cho nhân viên đang làm việc tại doanh nghiệp cảm thấy hài lòng nhất, thoải mái để sẵn sàng gắn bó lâu dài.

Thấu hiểu được rằng phúc lợi về y tế là vấn đề được nhân viên ưu tiên quan tâm hàng đầu. Chính vì vậy hiện nay bên cạnh phúc lợi bảo hiểm y tế, khám định kỳ hàng năm, một số nhân viên lâu năm còn được doanh nghiệp mua thêm cho gói bảo hiểm nữa bên ngoài. Tuy bị ảnh hưởng bởi nhu cầu và yêu cầu của nhân viên song phúc lợi cũng phải nằm trong ngân sách mà doanh nghiệp cho phép.

Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng phúc lợi

Để doanh nghiệp đánh giá chất lượng phúc lợi có phù hợp hay không sẽ cần có tiêu chuẩn đánh giá nhất định. Sau đây là các tiêu chuẩn đánh giá tổng phúc lợi xã hội là gì để bạn hiểu rõ hơn vấn đề này.

Tính linh hoạt và độ phù hợp với nhu cầu của nhân viên

Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng phúc lợi đầu tiên bạn phải biết đó là tính linh hoạt và độ phù hợp với nhu cầu của nhân viên. Phúc lợi được thiết lập và đưa ra là dành cho nhân viên, nên bắt buộc nó phải linh hoạt và phù hợp với nhu cầu của nhân viên. Điều này giúp phúc lợi xã hội phát huy được đúng mục đích của nó, không bị lãng phí khi sử dụng.

Để tránh trường hợp phúc lợi đưa ra sai mục đích, khô cứng và không phù hợp với nhân viên, doanh nghiệp bên cạnh những phúc lợi bắt buộc do nhà nước quy định nên khảo sát để nắm rõ mong muốn của từng nhân viên. Sau đó, tổng hợp lại rồi ban hành một phúc lợi tối ưu nhất riêng cho doanh nghiệp của mình. Điều này phần nào cũng khiến cho nhân viên cảm nhận được là ban lãnh đạo doanh nghiệp cực kỳ quan tâm đến nhân viên.

Phúc lợi cần phải linh hoạt và phù hợp với nhu cầu của nhân viên

Hiệu quả chi phí

Vẫn biết một điều là phúc lợi càng tốt thì nhân viên càng thu hút và giữ chân được nhiều nhân viên, tuy nhiên cũng cần phải tối ưu hiệu quả chi phí. Sau khi đã nắm rõ mong muốn, nhu cầu của nhân viên, tiếp theo doanh nghiệp cần lên kế hoạch cụ thể và chi tiết cho các chế độ phúc lợi này. Yếu tố quan trọng nhất là phải tính toán, cân đối làm sao để vừa đáp ứng được nhu cầu của người lao động, vừa phù hợp với mức chi phí mà doanh nghiệp cho phép.

Đóng góp vào sự phát triển năng lực của nhân viên

Như đã chia sẻ, phúc lợi xã hội được đưa ra nhằm tạo điều kiện cho nhân viên cải thiện và nâng cao đời sống vật chất cũng như tinh thần, sẵn sàng cống hiến cho sự phát triển cho công ty. Vì vậy, đánh giá chất lượng phúc lợi, doanh nghiệp cực kỳ chú ý đến sự đóng góp và năng lực của từng nhân viên. Đối với những nhân viên lâu năm có thái độ làm việc tốt, luôn cầu tiến và đã giành được những thành tích nhất định trong quá trình làm việc, doanh nghiệp sẵn sàng có thêm những phúc lợi riêng. Điều này như một món quà doanh nghiệp khen ngợi để nhân viên giữ nguyên phong độ làm việc và có thêm động lực để sẵn sàng cống hiến tốt hơn.

Tình hình phúc lợi tại Việt Nam

Hệ thống doanh nghiệp nước ta đa dạng nhiều quy mô và nhiều ngành nghề nên tình hình phúc lợi sẽ không cố định. Tuỳ thuộc vào doanh nghiệp lớn hay nhỏ mà phúc lợi sẽ có sự khác nhau. Sau đây là chia sẻ tình hình phúc lợi tại Việt Nam cho bạn nắm rõ.

Chế độ phúc lợi xã hội tại các công ty lớn được hoàn thiện đầy đủ

Tình hình phúc lợi tại các doanh nghiệp lớn

Với các doanh nghiệp có quy mô lớn và có thâm niên hoạt động lâu dài thì phúc lợi sẽ tốt. Đây chính là lý do tại sao mà ứng viên hầu như đều muốn ứng tuyển làm việc vào những doanh nghiệp, tập đoàn lớn, nổi tiếng. Doanh nghiệp lớn không chỉ có chế độ phúc lợi xã hội được quy định rõ ràng mà còn thường xuyên được điều tiết, thay đổi, bổ sung để phù hợp với nhu cầu của nhân viên.

Tình hình phúc lợi tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa

Doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc những doanh nghiệp mới thành lập thường chưa ban hành được chế độ phúc lợi rõ ràng. Bởi những doanh nghiệp này chưa có hệ thống quy chế, quy định rõ ràng. Bên cạnh đó cũng chưa có nhiều chi phí. Chính vì vậy nên chế độ phúc lợi thường chưa được tối ưu. Tuy nhiên, nhìn chung các doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay cũng đều đang cố gắng để ban hành phúc lợi cơ bản nhất cho người lao động.

Những hạn chế trong việc cung cấp phúc lợi tại Việt Nam

Bên cạnh những lợi ích mà nó mang lại, việc cung cấp phúc lợi tại Việt Nam cũng còn tồn tại hạn chế. Sau đây là một số hạn chế trong việc cung cấp phúc lợi tại Việt Nam điển hình cho bạn tham khảo:

- Phúc lợi xã hội của Việt nam còn chồng chéo do có nhiều doanh nghiệp ban hành đã sửa đổi và bổ sung gây khó khăn cho quá trình thực hiện.

- Phúc lợi xã hội không thống nhất giữa các doanh nghiệp tạo ra sự cạnh tranh cao giữa các doanh nghiệp, nhân sự nào cũng muốn làm ở doanh nghiệp đã hoàn thiện và ban hành phúc lợi cao.

- Một số phúc lợi trong quá trình xử lý để người lao động được hưởng còn chậm, nhiều thủ tục rắc rối và rườm rà.

Một số hạn chế còn tồn tại trong việc cung cấp phúc lợi tại Việt Nam

Xu hướng phát triển phúc lợi trong tương lai

Phúc lợi xã hội ra đời giúp người lao động yên tâm làm việc, đồng thời xây dựng văn hóa doanh nghiệp, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Phúc lợi là một trong những yếu tố căn cốt làm nên giá trị, thương hiệu của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Xu hướng phát triển phúc lợi trong tương lai đó là:

Chính sách phúc lợi linh hoạt

Với sự phát triển không ngừng của xã hội, những năm gần đây chính sách phúc lợi linh hoạt đã ra đời. Phúc lợi linh hoạt là những chế độ đãi ngộ được doanh nghiệp đưa ra thông qua các ứng dụng công nghệ hay nền tảng số. Thêm nữa, chính sách phúc lợi linh hoạt cũng là những chính sách được áp dụng với tùy từng đối tượng nhân viên đang làm việc tại công ty. Chính sách này ra đời giúp giải quyết được hiệu quả vấn đề cá nhân hóa phúc lợi cho từng nhân viên đồng thời tối ưu hoá chi phí phúc lợi cho nhân viên của doanh nghiệp.

Chế độ phúc lợi tài chính

Để thu hút và giữ chân được nhiều nhân viên hơn, xu hướng chế độ phúc lợi trong tương lai đó là có thêm chính sách khen thưởng cho nhân viên. Chế độ phúc lợi liên quan đến vấn đề tài chính như một lời động viên và tạo thêm động lực để thúc đẩy họ ngày càng phấn đấu hơn nữa trong công việc. Doanh nghiệp chú trọng đến chế độ phúc lợi tài chính chắc chắn sẽ nâng cao được hiệu suất làm việc, nâng cao năng lực cạnh tranh làm nên hiệu quả hoạt động tốt và bền vững.

Xu hướng phúc lợi xã hội hiện nay 

Phúc lợi về sức khỏe tinh thần

Bên cạnh phúc lợi tài chính và chính sách phúc lợi linh hoạt thì phúc lợi về sức khỏe tinh thần cũng đang là xu hướng phúc lợi trong tương lai. Doanh nghiệp chú trọng tới sức khỏe tinh thần của nhân viên sẽ giúp nhân viên cảm thấy được tôn trọng và quan tâm. Từ đó, có tinh thần làm việc thoải mái, sẵn sàng cống hiến. Ngoài ra, việc quan tâm tới sức khỏe tinh thần cũng tạo văn hóa công ty tốt hơn, doanh nghiệp dần dần xây dựng được văn hoá cộng tác cùng nhau phát triển.

Tổng kết

Như vậy thông qua bài viết trên đây, Unica đã cùng bạn tìm hiểu phúc lợi là gì, chế độ phúc lợi là gì cùng một số thông tin có liên quan. Doanh nghiệp có chế độ phúc lợi xã hội thì sẽ rất dễ dàng thu hút và giữ chân nhân tài, đây cũng được coi là một chính sách trong kế hoạch quản trị nhân sự tại mỗi công ty. Mong rằng thông tin trên hữu ích với bạn. Nếu bạn chưa biết hồ sơ nhân sự gồm những giấy tờ quan trọng nào hãy cùng tham khảo nhé.