Business plan là gì? Các bước xây dựng business plan hoàn hảo

Nếu bạn đang có ý định bước chân vào thị trường kinh doanh, bạn bắt buộc phải tìm hiểu thật cụ thể và chi tiết khái niệm Business plan. Đây là một khái niệm vô cùng quan trọng mà hầu như ai kinh doanh cũng quan tâm, bởi chỉ khi hiểu rõ và thực hiện đúng Business plan thì quá trình kinh doanh mới phát triển, bền vững và thành công đúng như mong muốn. Để biết thực chất Business plan là gì và cách xây dựng nó hiệu quả như thế nào? Hãy cùng Unica tìm hiểu trong nội dung bài viết sau đây nhé.

Business plan là gì?

Business plan dịch ra tiếng việt nghĩa là bản kế hoạch kinh doanh có tổ chức gồm một hoặc nhiều ý tưởng kinh doanh cho doanh nghiệp. Hiểu đơn giản Business plan chính là bảng mô tả định hướng cách mà doanh nghiệp sẽ xây dựng lợi thế cạnh tranh trên thị trường, hướng đi của doanh nghiệp như thế nào? Làm thế nào để thực hiện và phát triển được những ý tưởng kinh doanh thành công? Có thể nói kế hoạch kinh doanh giống như phương hướng phát triển dài hạn của doanh nghiệp.

Business plan là gì?

Business plan là một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết nên nó thường không bị giới hạn về độ dài. Business plan có thể dài hoặc ngắn tùy ý nhưng phải cam kết đảm bảo đầy đủ các ý như: chiến lược, chiến thuật kinh doanh, cột mốc quan trọng, nhiệm vụ, dự báo tài chính (dòng tiền, ngân sách, chi phí),... 

Tại sao cần lập Business plan?

Business plan là khâu quan trọng hàng đầu không thể bỏ qua trong quá trình xây dựng chiến lược cho doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có được một bản Business plan chi tiết và cụ thể thì sẽ nhận được những lợi ích như:

Có cơ sở để đánh giá tính khả thi của chiến lược

Nguồn khơi cho mọi kế hoạch chính là ý tưởng. Khi lập kế hoạch kinh doanh bạn sẽ phần nào đánh giá được tính khả thi của chiến lược, biết được ý tưởng mà mình đang ấp ủ có khả thi hay không? Có cần cải thiện gì không? Lập kế hoạch kinh doanh đóng vai trò vô cùng quan trọng, nó giúp bạn đánh giá tính khả thi của chiến lược ngay từ lúc mới bắt đầu.

Xác định mục tiêu của doanh nghiệp

Ý tưởng là khởi đầu còn mục tiêu chính là đích đến của doanh nghiệp. Việc lập Business plan rõ ràng, cụ thể cũng giúp bạn định hướng được bước đi, hoàn thành mục tiêu ban đầu đề ra. Business plan giúp bạn thực hiện mục tiêu và điều chỉnh chúng sao cho phù hợp với thực tế. Khi đã có mục tiêu thì việc đưa ra cách thức thực hiện để hoàn thành mục tiêu sẽ đơn giản và dễ dàng hơn rất nhiều.

Đánh giá cơ hội phát triển doanh nghiệp

Việc lập Business plan và phân tích từng khía cạnh trong đó cụ thể sẽ giúp bạn xác định được điểm mạnh - điểm yếu của doanh nghiệp. Đồng thời xác định được cơ hội - thách thức mà doanh nghiệp có thể gặp phải và xác định được đối thủ cạnh tranh trực diện hay tiềm ẩn. Từ đó, bạn đánh giá được cơ hội phát triển và đưa ra được những chiến lược để cải thiện năng lực doanh nghiệp. Đồng thời, việc đánh giá doanh nghiệp cũng giúp hình thành nên các định hướng thích nghi với môi trường kinh doanh bên ngoài.

Business plan giúp bạn xác định được điểm mạnh - điểm yếu của doanh nghiệp

Hỗ trợ điều tiết, quản lý vận hành doanh nghiệp

Thiết lập một bản kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh bạn sẽ dễ dàng hình dung ra được định hướng phát triển sắp tới của doanh nghiệp. Kế hoạch kinh doanh giống như kim chỉ nam giúp doanh nghiệp phát triển đúng hướng. Nhờ vào bản kế hoạch này, bạn biết điều tiết, tối ưu hóa năng lực nhân sự và quản lý vận hành doanh nghiệp hiệu tối ưu.

Đồng thời, đề ra được những phương án phối hợp giữa các phòng ban được chính xác, hiệu quả. Ngoài ra, việc thiết lập Business plan cụ thể còn giúp phòng tránh những rủi ro, mang lại hiệu quả kinh doanh cao nhất cho doanh nghiệp của bạn.

Thu hồi vốn đầu tư nhanh chóng

Khi không có bản kế hoạch kinh doanh cụ thể thì mọi chiến lược kinh doanh để thu hồi vốn và tăng trưởng doanh thu đều mơ hồ. Việc tạo Business plan chi tiết giúp nhà đầu tư cảm thấy thu hút, nhìn nhận ra được tiềm năng của doanh nghiệp bạn nhiều hơn. Từ đó, quyết định đầu tư vốn để bạn thực hiện ý tưởng.

Thông thường những kế hoạch, định hướng xác định được mục tiêu cụ thể theo từng giai đoạn sẽ bạn kêu gọi vốn thành công cho doanh nghiệp.

Các thành phần của kế hoạch chiến lược hoàn chỉnh

Bên cạnh khái niệm, vai trò thì thành phần của Business plan là gì cũng là vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Kế hoạch kinh doanh tổng thể hoàn chỉnh bao gồm những thành phần cốt lõi sau:

• Thể hiện được công khai tuyên bố về sứ mệnh của doanh nghiệp.

• Nêu cụ thể và chi tiết nhiệm vụ và mục tiêu của doanh nghiệp.

• Hoạch định ra kế hoạch và định hướng phát triển doanh nghiệp dành cho các đơn vị kinh doanh chiến lược và toàn bộ doanh nghiệp.

• Kế hoạch, định hướng phân bổ nguồn lực tới các vị trí kinh doanh chiến lược.

• Những nguyên tắc cơ bản về các hoạt động và giá trị văn hóa cốt lõi của doanh nghiệp thể hiện trong suốt quá trình kinh doanh.

Thành phần cốt lõi của kế hoạch chiến lược hoàn chỉnh

6 Bước xây dựng một Business plan hoàn hảo

Kế hoạch kinh doanh đóng vai trò vô cùng quan trọng, nó không chỉ giúp doanh nghiệp xác định các bước cần thực hiện để phát triển trong tương lai mà còn giúp doanh nghiệp xác định những lỗ hổng trong kinh doanh. Vậy các bước xây dựng Business plan là gì? Sau đây chúng tôi sẽ chia sẻ cho bạn.

Bước 1. Tóm tắt dự án

Đây là bước tổng quan giới thiệu khái quát về doanh nghiệp của bạn, bao gồm: Những gì doanh nghiệp đang làm, những gì đang tìm kiếm từ người đọc. Về mặt cấu trúc, Business Plan chính là bước đầu tiên, tuy nhiên bạn nên viết nó cuối cùng. Bởi chỉ khi bạn đã lên một kế hoạch chi tiết thì bạn mới có thể tóm tắt được dự án một cách đầy đủ và hấp dẫn nhất.

Phần tài liệu tóm tắt dự án có thể tách rời như một tài liệu độc lập bao gồm những điểm nổi bật trong bản kế hoạch của bạn. Thông thường trong kinh doanh, các nhà đầu tư chỉ hay dựa vào bản tóm tắt này để đánh giá doanh nghiệp. Nếu họ cảm thấy phần tóm tắt dự án ấn tượng, họ sẽ yêu cầu bạn trình bày một bản kế hoạch hoàn chỉnh hơn hoặc tổ chức một buổi thuyết trình để trình bày thêm.

Để gây được sức hút với nhà đầu tư thông qua bản tóm tắt, hãy đảm bảo rằng tóm tắt dự án ngắn gọn, xúc tích và trình bày thông minh. Thường tóm tắt chỉ nên gói gọn trong khoảng 1 - 2 trang là hợp lý, được thiết kế dạng thuận tiện để đọc nhanh.

Thông thường bố cục một bản tóm tắt dự án như sau:

• Khái quát chung: Phần này thường tuyên bố giá trị, mô tả những gì doanh nghiệp của bạn đang làm.

• Vấn đề: Tóm tắt 1 - 2 câu về vấn đề bạn đang giải quyết để xây dựng chỗ đứng trên thị trường.

• Giải pháp: Phần này mô tả sản phẩm hoặc dịch vụ. Đưa ra giải pháp cho những vấn đề nêu ra ở trên.

• Thị trường mục tiêu: Xác định xem ai là khách hàng lý tưởng? Số lượng khách hàng đang có sẵn bao nhiêu? Nêu ra những điểm đặc trưng nhất của thị trường?

• Cạnh tranh: Xác định đối thủ cạnh tranh trên thị trường? Xác định hình thức cạnh tranh của doanh nghiệp bạn?

• Tình hình tài chính: Xác định khía cạnh nổi bật về tiềm năng tài chính. Xác định quy mô kinh doanh.

• Đội ngũ nhân sự: Xác định vị trí thực hiện ý tưởng kinh doanh phù hợp nhất.

• Kêu gọi vốn: Mô tả chi tiết về người góp vốn. Xây dựng nội dung kêu gọi vốn. Xác định số vốn cần huy động là bao nhiêu.

• Dấu mốc và kết quả đạt được: Tiến trình bạn đang thực hiện, xác định cột mốc bạn cần đạt được, làm nổi bật những kết quả tích cực.

Tóm tắt dự án là bước tổng quan giới thiệu khái quát về doanh nghiệp

Bước 2. Cơ hội

Ở bước này bạn cần trả lời được những câu hỏi sau: Bạn đang bán sản phẩm/ dịch vụ gì? Vấn đề phát sinh được giải quyết ra sao? Thị trường mục tiêu và khách hàng mục tiêu là ai? Lợi thế dịch vụ của bạn? Thường người đọc xem tóm tắt dự án cũng đã hình dung khái quát về doanh nghiệp của bạn. Tuy nhiên bước này vẫn cực kỳ quan trọng để cung cấp những thông tin chi tiết và trả lời các câu hỏi bổ sung mà bạn chưa đề cập trước đó.

Bố cục bước cơ hội như sau

• Vấn đề và giải pháp: Bắt đầu bước này bạn phải mô tả được vấn đề mà doanh nghiệp bạn đang giải quyết? Để làm được điều này bạn phải tận dụng cơ hội tiếp cận với khách hàng tiềm năng để xác nhận rằng vấn đề của khách trùng khớp với vấn đề mà doanh nghiệp giải quyết. Từ đó đưa ra giải pháp cụ thể. Trong phần này bạn nên mô tả chi tiết và cụ thể giải pháp của doanh nghiệp.

• Thị trường mục tiêu: Trong xây dựng Business plan là gì, doanh nghiệp bắt buộc phải xác định thị trường mục tiêu. Bởi chỉ khi biết thị trường và khách hàng là ai thì bạn mới triển khai kế hoạch kinh doanh đúng hướng. Để nghiên cứu thị trường hiệu quả, trước tiên phải xác định phân khúc thị trường.

• Chân dung khách hàng lý tưởng: Sau khi đã có thị trường cụ thể, tiếp theo cần phân loại khách hàng, xác định chân dung khách hàng lý tưởng là ai. Xác định chân dung khách hàng lý tưởng bạn cần dựa vào: giới tính, sở thích, mức thu nhập,...

• Cạnh tranh: Song song với mô tả thị trường mục tiêu bạn cần mô tả sự cạnh tranh của bạn. Đối thủ của bạn là ai? Còn đơn vị nào trên thị trường cũng đang nhắm tới thị trường và đối tượng khách hàng giống bạn? Thị phần của họ như thế nào? Lợi thế cạnh tranh của bạn là gì? Hãy sử dụng ma trận SWOT để xác định đối thủ cạnh tranh và so sánh họ với doanh nghiệp của bạn. Đừng quên đưa ra sự đặc biệt và giải pháp khác biệt của bạn tốt hơn các sản phẩm / dịch vụ khác của đối thủ như thế nào.

• Tầm nhìn tương lai: Tất cả  mọi doanh nhân thành công đều có tầm nhìn. Vì vậy khi thiết lập Business plan không thể bỏ qua kế hoạch định hướng tương lai để nhà đầu tư có chiến lược dài hạn. Tuy nhiên không nên mở rộng tương lai quá xa mà quên mất tập trung vào thị trường hiện tại.

Xác định cơ hội kinh doanh của bạn so với đối thủ cạnh tranh

Bước 3. Kế hoạch vận hành – Business Plan Operations.

Đối với bước này việc bạn cần làm là trả lời những câu hỏi sau: Làm thế nào để nắm bắt cơ hội kinh doanh, tạo lợi thế kinh doanh cho doanh nghiệp? Kế hoạch marketing triển khai như nào? Đo lường hiệu quả vận hành ra sao? Kế hoạch vận hành cần xây dựng theo các giai đoạn cụ thể, những công việc cụ thể cần làm.

Kế hoạch vận hành trong kinh doanh như sau:

• Marketing & sales: Marketing & sales giúp triển khai kế hoạch vận hành qua các kênh, phân loại thị trường mục tiêu, đặt giá bán phù hợp, xây dựng mối quan hệ khách hàng.

• Định vị doanh nghiệp: Đưa ra cách mà bạn định giới thiệu sản phẩm/ dịch vụ của bạn tới tay khách hàng. Doanh nghiệp bạn là thương hiệu luxury hay giá rẻ? Có sản phẩm nào nổi trội hơn đối thủ hay không? Trước khi định vị doanh nghiệp bạn hãy dành thời gian để đánh giá thị trường hiện tại để xem doanh nghiệp mình đang ở vị trí nào trên thị trường.

• Chiến lược về giá: Dựa trên đánh giá về sản phẩm và những ưu điểm mà sản phẩm/ dịch vụ đang sở hữu sẽ đưa ra một mức giá cụ thể. Mức giá bán quyết định đến lãi lỗ và thông điệp mà doanh nghiệp muốn truyền tải nên cần chú ý. Quy tắc xây dựng chiến lược giá đó là: giá phải bao gồm tất cả chi phí đầu tư, giá sản phẩm không phải là lợi nhuận, giá không nên quá cao mà phải phù hợp với kỳ vọng của người tiêu dùng, giá cần dựa vào thị trường tiêu thụ, định giá theo giá trị cung cấp.

• Xúc tiến thương mại: Chi phí thương mại và doanh thu đạt được sau bán chính là yếu tố cần quan tâm hàng đầu. Một số yếu tố quan trọng cần triển khai xúc tiến thương mại đó là: bao bì sản phẩm (thiết kế bao bì thu hút), chiến lược quảng cáo (kế hoạch chi tiền cho các loại quảng cáo), quan hệ công chúng (sử dụng phương tiện truyền thông đại chúng), liên minh chiến lược (hợp tác với các doanh nghiệp khác), Social media (tiếp cận khách hàng qua các trang mạng xã hội),...

• Vận hành doanh nghiệp: Phần này mô tả cách mà doanh nghiệp vận hành. Bao gồm: Mô tả chi tiết nguồn cung ứng sản phẩm nếu doanh nghiệp mua sản phẩm từ nhà cung cấp về phân phối. Mô tả kế hoạch vận chuyển, mô tả công nghệ ứng dụng.

• Phân phối sản phẩm: Đó là cách mà doanh nghiệp bạn đưa sản phẩm tới tay khách hàng. Có rất nhiều cách để bạn có thể lựa chọn phân phối sản phẩm, bao gồm: Trực tiếp (bán trực tiếp cho người cần), phân phối lẻ (giao cho nhà bán lẻ cá nhân), đại diện nhà sản xuất (nhà sản xuất có mối quan hệ với nhà bán lẻ và phân phối sản phẩm cho họ).

• Cột mốc và số liệu: Nhà đầu tư luôn muốn bạn biết những gì cần làm và nên làm. Và để làm được điều này, việc đánh giá cột mốc và số liệu rất quan trọng. Bạn cần dành thời gian để xem xét quá trình vận hành và số liệu cụ thể chi tiết.

• Kết quả đạt được: Để biết quá trình vận hành kế hoạch kinh doanh cụ thể, bạn phải đánh giá được kết quả đã làm được. Kết quả là minh chứng rõ nhất cho sự thành công của doanh nghiệp.

• Số liệu: Con số đánh giá mức độ phát triển của doanh nghiệp. Dựa vào số liệu có thể đánh giá được những sự cố tiềm ẩn, đồng thời tạo động lực thúc đẩy mô kinh doanh và  kế hoạch tài chính của bạn.

• Giả định chính và rủi ro: Cuối cùng, Business Plan của bạn cần nêu ra được các giả định chính mà bạn đã đưa ra chứa các rủi ro mà bạn gặp có thể gặp phải. Khi bạn xác định được các giả định của mình, bạn có thể tìm cách chứng minh rằng giả định đó là chính xác. Càng nhiều giả định được giảm thiểu thì doanh nghiệp của bạn càng phát triển tốt.

Kế hoạch vận hành cần xây dựng theo các giai đoạn cụ thể để dễ thực hiện

Bước 4. Nguồn lực – Business Plan Resources.

Sau khi triển khai kế hoạch vận hành một cách chi tiết và đầy đủ nhất, tiếp theo bạn cần xác định nhân sự sẽ thực hiện. Trong phần này hãy mô tả thật chi tiết nhân lực hiện tại và những nhân lực cần tuyển thêm.

Ở bước này bạn hãy tập hợp nhân sự của mình lại và chứng minh được doanh nghiệp bạn có một đội nhóm mạnh và phù hợp để thực hiện ý tưởng. Để tập hợp được đội ngũ nhân sự tài năng hãy dựa vào các yếu tố đánh giá bao gồm: trình độ, kinh nghiệm, thành tích có liên quan,... Nếu có vị trí trống, hãy xác định yêu cầu để tuyển dụng ứng viên phù hợp. Một đội ngũ quản lý tuyệt vời cũng có thể là ưu thế để doanh nghiệp phát triển và thành công.

Sai lầm của những doanh nghiệp khởi nghiệp là để mọi người ở cấp C-level ngay từ đầu. Điều này khiến hiệu quả công việc bị giảm, hãy để nhân viên cố gắng và nỗ lực phát triển và thăng tiến trong tương lai.

Ở bước thiết lập nguồn lực, bạn có thể cân nhắc và đưa sơ đồ tổ chức doanh nghiệp vào phụ lục của Business plan. Bởi trong một số trường hợp nhà đầu tư sẽ cần xem.

Bước 5. Kế hoạch tài chính – Financial Plan.

Business plan không thể thiếu kế hoạch tài chính và những dự báo tài chính cụ thể. Hầu hết các doanh nghiệp đều lo lắng điều này vì vấn đề tài chính ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình doanh nghiệp phát triển. Thông thường, kế hoạch tài chính sẽ được triển khai trong 1 năm bao gồm 12 tháng cụ thể, sau đó mở rộng hơn thì khoảng 3 - 5 năm trong tương lai.

Chi tiết các phần trong kế hoạch tài chính như sau:

• Dự báo doanh số: Doanh số bán hàng được chia thành nhiều hàng. Mỗi hàng sẽ tương ứng với một sản phẩm/ dịch vụ cốt lõi mà doanh nghiệp bạn đang cung cấp. Bên dưới ghi một hàng chi phí giá vốn tương ứng.

• Kế hoạch nhân sự: Số tiền cụ thể dự định chi trả cho nhân viên các vị trí trong doanh nghiệp; số tiền cho thuế, bảo hiểm.

• Báo cáo lợi nhuận và lỗ: Báo cáo này rất quan trọng, nó tập hợp đầy đủ các số liệu bao gồm: doanh số thu được, giá vốn ban đầu, tổng lợi nhuận, chi phí hoạt động, lợi nhuận ròng, tổng chi phí hoạt động, thu nhập nhận được từ các hoạt động, ...

• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ theo dõi số tiền trong ngân hàng mà doanh nghiệp có tại bất kỳ thời điểm nào. Ngoài ra, báo cáo này còn bao gồm trường hợp doanh nghiệp xuất hóa đơn đi xa và khách hàng mất 7 - 10 ngày mới thanh toán. Lúc này trong báo cáo lợi nhuận và lỗ đã ghi nhận nhưng báo cáo lưu chuyển tiền tệ thì chưa. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho bạn biết khi nào số tiền trong tài khoản của bạn ít và khi nào nhiều và thời điểm nào tốt nhất để mua các thiết bị mới. Hiểu đơn giản nó là báo cáo giúp bạn tính ra số tiền cần gọi vốn hoặc vay vốn để phát triển doanh nghiệp.

• Bảng cân đối kế toán: Bảng cân đối kế toán cung cấp tổng quan thông tin tình hình tài chính của doanh nghiệp. Bảng này liệt kê các tài sản các tài sản, khoản nợ, vốn chủ sở hữu. Nếu bạn lấy giá trị tài sản trừ đi số nợ, bạn sẽ xác định được giá trị thực của doanh nghiệp.

• Kế hoạch sử dụng tiền quỹ: Nếu bạn đang kêu gọi vốn từ các nhà đầu tư, trong phần kế hoạch tài chính bạn nên thêm phần kế gọn nói về kế hoạch sử dụng tiền quỹ. Phần này không phải đi sâu vào từng số tiền nhỏ nhưng phải mô tả chi tiết nơi mà quỹ đầu tư sẽ được chi tiêu. Bao gồm: marketing, R&D, sales, mua hàng tồn kho,…

• Chiến lược đào thoát: Đây là phần kế hoạch cho việc lỡ như kế hoạch kinh doanh không thuận lợi thì bạn sẽ phải bán doanh nghiệp cho một doanh nghiệp khác hoặc phát hành cổ phiếu ra công chúng. Rất nhiều các nhà đầu tư quan tâm đến vấn đề này vì nó liên quan trực tiếp đến lợi tức của họ.

Business plan không thể thiếu kế hoạch tài chính và những dự báo tài chính cụ thể

Bước 6. Phụ lục của Business Plan

Phụ lục Business Plan không phải là một chương bắt buộc, nhưng đây là cách hiệu quả và hữu ích để giúp bạn mô tả kỹ hơn biểu đồ, bảng biểu, định nghĩa, ghi chú hoặc một thông tin quan trọng nào khác chưa có kế hoạch. Phụ lục Business Plan cần thể hiện chi tiết và dễ hiểu để người xem không cảm thấy khó hiểu, thuận tiện theo dõi.

Business Plan nên được cập nhật bao lâu một lần?

Business Plan cần cập nhật để phù hợp với tình hình kinh doanh thực tế. Vậy tần suất Business Plan nên bao lâu một lần. Câu trả lời là không cố định, nó tùy theo bản chất của kinh doanh. Cụ thể cách chia tần suất cập nhật kế hoạch kinh doanh như sau:

• Hàng tháng: Cập nhật các KPI như: doanh số, lưu lượng truy cập vào trang web, chi phí thu hút khách hàng. Xem lại chỉ số liên quan đến dòng tiền, tình hình tài chính để xem có hiệu quả như mong đợi không? Nếu xem xét thấy có vấn đề thì hãy thực hiện các thay đổi cần thiết.

• Hàng quý: Đánh giá xem doanh nghiệp có đạt được mục tiêu đã đặt ra hay không? Cập nhật hiệu suất tài chính, các chiến dịch tiếp thị cụ thể.

• Hàng năm: So sánh dự báo với thực tế và cập nhật dự báo của doanh nghiệp.

Lưu ý: Khi cập nhật Business plan bạn không nên chỉ dựa vào trực giác mà hãy sử dụng các dữ liệu như: khảo sát và phân tích trang web để thông báo cho mỗi lần cập nhật.

Kết luận

Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến chủ đề Business plan là gì? Hy vọng các thông tin mà chúng tôi chia sẻ trong bài viết đã giúp bạn nắm được Business plan  là gì và cách để gây dựng được một bản kế hoạch kinh doanh chất lượng. Nếu bạn yêu thích kinh doanh hoặc bạn đang làm trong lĩnh vực kinh doanh, hãy thực hiện lập chiến dịch Business plan ngay hôm nay để có những hoạch định chiến lược phù hợp giúp đạt được những thành tựu kinh doanh nhất định trong tương lai.