Hệ màu CMYK và RGB là gì? Phân biệt hệ màu CMYK và RGB chi tiết?

Màu sắc đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người, góp phần tạo nên vẻ đẹp và sự đa dạng cho thế giới xung quanh. Để mô tả màu sắc, người ta sử dụng các hệ màu. Trong lĩnh vực thiết kế đồ họa và in ấn, hai hệ màu phổ biến nhất là CMYK và RGB. Vậy CMYK và RGB là gì? Chúng có những đặc điểm và ứng dụng như thế nào? Bài viết sau đây Uncia sẽ đi sâu phân tích và so sánh hai hệ màu này để giúp bạn hiểu rõ hơn về cách sử dụng chúng trong các lĩnh vực khác nhau.

1. Giới thiệu về hệ màu CMYK

Mỗi hệ màu sẽ có những đặc điểm và ứng dụng khác nhau. Dưới đây là chia sẻ thông tin chi tiết về hệ màu CMYK cho bạn tham khảo.

1.1. CMYK là gì?

CMYK là từ viết tắt tiếng Anh của cơ chế hệ màu trừ, tức là tên viết tắt của 4 màu bao gồm: Cyan (lục lam), Magenta (đỏ tươi), Yellow (vàng), Key (đen). Lý do sử dụng chữ K thay cho chữ B (Black) là vì chữ B đã được sử dụng trong hệ màu RGB. Trong số 4 màu này, 3 màu Cyan, Magenta và Yellow (CMY) chính là 3 hệ màu phổ biến hơn cả, nó thường được sử dụng trong in ấn.

Hệ màu CMYK thường được dùng trong in ấn

Khi 3 màu Cyan, Magenta và Yellow kết hợp với nhau theo tỷ lệ 1:1:1 thì nó cũng sẽ cho ra màu đen. Đó chính là lý do tại sao hiện nay một số hộp mực máy in chỉ có 3 màu mà vẫn có thể cho ra được màu đầy đủ khi in trên giấy. Tuy nhiên nếu chỉ sử dụng 3 màu thì sẽ phát sinh vấn đề là bức ảnh in sẽ có quá nhiều màu đen, gây tốn lượng mực của 3 màu CMY. Vì vậy, các nhà thiết kế đã đưa thêm màu đen vào hệ màu CMYK.

1.2. Đặc điểm của hệ màu CMYK

Hệ màu CMYK hoạt động theo cơ chế hấp thụ ánh sáng, tức là màu mà chúng ta nhìn thấy là màu của phần ánh sáng không bị hấp thụ. Nói một cách đơn giản, hệ màu CMYK có đặc điểm là: Những vật sẽ không tự nhiên phát ra ánh sáng mà chỉ phản xạ ánh sáng từ các nguồn khác chiếu tới.

Theo nguyên lý hoạt động này, thay vì thêm ánh sáng để có được những màu sắc khác nhau, CMYK sẽ loại trừ ánh sáng. Nó sẽ đi từ ánh sáng gốc là màu trắng để tạo ra các màu sắc khác. Sau đó, 3 màu Cyan, Magenta và Yellow sẽ kết hợp để tạo ra màu đen.

CMYK hoạt động theo cơ chế hấp thụ ánh sáng

1.3. Ứng dụng của hệ màu CMYK trong cuộc sống

CMYK đóng vai trò vô cùng quan trọng trong in ấn. Bảng màu CMYK tương thích với nhiều công nghệ in khác nhau, bao gồm: laser, in offset, in UV,… Thêm nữa, bảng màu còn cho phép in trên nhiều ấn phẩm như: túi giấy, catalogue, tờ rơi, brochure,…

CMYK giúp tạo nên tính chân thực thực cho sản phẩm. Vì vậy mà hiện nay, bảng màu CMYK thường được sử dụng phục vụ cho mục đích in ấn các thiết kế như: catalogue, sách, poster, brochure, name card hoặc tạp chí,…

2. Giới thiệu về hệ màu RGB

Bên cạnh hệ màu CMYK thì hệ màu RGB cũng phổ biến không kém. Dưới đây là một số thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về bảng màu này.

2.1. RGB là gì?

Ngược lại với hệ màu CMYK, RGB là viết tắt của cơ chế hệ màu cộng, bao gồm các màu là: Red (đỏ), Green (xanh lá) và Blue (xanh dương). Đây chính là 3 màu cơ bản của ánh sáng trắng sau khi đã được tách bởi lăng kính. Khi 3 màu này kết hợp với nhau theo tỷ lệ 1:1:1 thì sẽ tạo ra màu trắng gốc.

Màu trắng có thể phản chiếu ánh sáng, khi kết hợp với ánh sáng lớn chúng sẽ cho giá trị màu sắc bằng 0. Ngược lại màu đen thì sẽ không thể phản chiếu ánh sáng hoặc nếu có thì sẽ rất yếu, không đủ phản chiếu vào mặt chúng ta. 

RGB là cơ chế hệ màu cộng

2.2. Đặc điểm của hệ màu RGB

Hệ màu RGB hoạt động theo cơ chế phát xạ ánh sáng hay còn được gọi là mô hình ánh sáng bổ sung (các màu được sinh ra từ 3 màu RGB sẽ sáng hơn so với màu gốc). Với cơ chế hoạt động màu như này thì bảng màu CMYK sẽ ngược lại với RGB, nếu CMYK là nơi bạn bắt đầu từ một tờ giấy trắng, sau đó sẽ dần dần thêm các màu khác thì RGB sẽ hoạt động ngược lại.

Ngoài 3 màu chính trên, hệ màu RGB còn bổ sung thêm ánh sáng đỏ, xanh lục và xanh lam. Các màu này sẽ kết hợp với nhau theo nhiều tỷ lệ và phương thức khác nhau.

Ví dụ: Khi màn hình TV tắt thì nó sẽ tối đen, khi bạn bật TV lên thì nó sẽ thành màu đỏ, xanh dương, xanh lá cây cộng thêm với hiệu ứng tích lũy là màu trắng. Từ đó sẽ phát ra ánh sáng và hình ảnh.

Hệ màu RGB hoạt động theo cơ chế phát xạ ánh sáng

2.3. Ứng dụng của hệ màu RGB trong cuộc sống

Từ năm 1953 cho đến nay, hệ màu RGB vẫn được xem là tiêu chuẩn hiển thị màu trên hầu hết các thiết bị truyền thông kỹ thuật số. Hệ màu RGB hoạt động theo nguyên lý phát các điểm sáng màu sắc khác nhau, mục đích để tạo màu sắc trên nền đen, thiết kế vật thể trên màn hình của các thiết bị như: tivi, điện thoại, máy tính, máy ảnh.

Trong thiết kế và in ấn, hệ màu RGB thường được sử dụng để cho chất lượng hiển thị tốt hơn, độ sắc nét cao hơn. 

3. Sự khác biệt giữa CMYK và RGB như thế nào?

Hệ màu CMYK và RGB là 2 hệ màu cơ bản mà những người làm trong lĩnh vực thiết kế, đồ hoạ hình ảnh không ai là không biết. Tuy nhiên, với những người không chuyên thì sẽ khó để hiểu và phân biệt được sự khác nhau giữa hai hệ màu này. Thấu hiểu điều đó, sau đây Unica sẽ phân biệt sự khác biệt giữa CMYK và RGB cho bạn tham khảo.

Nguyên tắc hoạt động:

• CMYK: Hệ màu CMYK hoạt động dựa trên nguyên tắc hấp thụ ánh sáng. Khi ánh sáng chiếu vào các loại mực in CMYK, một phần ánh sáng sẽ bị hấp thụ, phần còn lại sẽ phản xạ lại mắt người, tạo ra màu sắc mà chúng ta nhìn thấy.

• RGB: Hệ màu RGB hoạt động dựa trên nguyên tắc phát ra ánh sáng. Khi các pixel trên màn hình hiển thị được kích hoạt, chúng sẽ phát ra ánh sáng đỏ, xanh lá cây và xanh lam với cường độ khác nhau, kết hợp với nhau để tạo ra các màu sắc mà chúng ta nhìn thấy.

Mỗi một hệ màu sẽ hoạt động theo một cơ chế khác nhau

Mục đích sử dụng

• CMYK: Hệ màu CMYK được sử dụng chủ yếu trong in ấn vì nó cho phép tạo ra màu sắc chính xác và nhất quán trên nhiều loại vật liệu khác nhau như: giấy, bìa cứng, vải,... Hệ màu CMYK sử dụng cho thiết kế in ấn các: poster, brochure, catalogue, tạp chí, billboard,...

• RGB: Hệ màu RGB được sử dụng chủ yếu trên các màn hình hiển thị như: máy tính, điện thoại, TV,... vì nó cho phép tạo ra hình ảnh mượt mà và sống động với nhiều chi tiết. Đối với các thiết kế được trình bày trên màn hình, máy chiếu,... thì hệ màu RGB sẽ ưu tiên được lựa chọn.

Tính chất màu sắc:

• CMYK: Màu sắc khá hạn chế, độ tươi và độ rực sẽ phụ thuộc vào ánh sáng, chất liệu của nền dùng để in. Khi sử dụng hệ màu này bạn cần phải tính toán đong đếm nhiều thì mới có được màu như mong muốn.

• RGB: Màu sắc đa dạng hơn CMYK, màu tươi rực rỡ và sáng do được chiếu qua màn hình các thiết bị điện tử. Đối với hệ màu này thì bạn sẽ linh hoạt trong việc thay đổi, lựa chọn màu sắc.

Định dạng tệp

• CMYK: Các định dạng tệp phù hợp đó là: AI, EPS, PDF,...

• RGB: Các định dạng tệp phù hợp đó là: JPEG, PSD, PNG, GIF,... Bên cạnh đó, các định dạng file video cũng sẽ mặc định sử dụng hệ màu RGB.

Định dạng tệp hệ màu CMYK sẽ khác với RGB

4. Khả năng chuyển đổi qua lại giữa các hệ màu ra sao?

Hiện nay, hầu hết các phần mềm thiết kế đồ hoạ đều hỗ trợ chức năng chuyển đổi qua lại giữa các hệ màu để phục vụ quá trình làm việc được thuận tiện và mang lại hiệu quả cao nhất. Sau đây Unica sẽ hướng dẫn bạn cách chuyển đổi qua lại giữa các hệ màu trên 2 phần mềm thiết kế phổ biến nhất đó là Photoshop và Illustrator, bạn hãy tham khảo nhé.

• Đối với phần mềm Illustrator: Bạn vào menu File => Chọn Document Color Mode => Chọn CMYK Color (hoặc RGB Color)

• Đối với phần mềm Photoshop: Bạn vào menu Image => Chọn Mode => Chọn mode muốn chuyển.

Lưu ý: Do hệ màu CMYK là hệ màu trừ còn hệ màu RGB là hệ màu cộng nên khi chuyển đổi qua lại sẽ khó tránh khỏi tình trạng bị lệch màu. Sau khi chuyển đổi, các thông số của từng màu sẽ không phải số nguyên chẵn mà chuyển sang số thập phân lẻ, tuỳ theo mode màu mà kết quả cuối cùng bạn nhận được sẽ sáng hoặc tối hơn so với ban đầu.

5. Có thực sự cần cả 2 hệ màu CMYK và RGB cho ảnh số không?

Hệ màu CMYK và RGB là 2 hệ màu phổ biến nhất được sử dụng trong thiết kế đồ hoạ và in ấn. Tuy nhiên, 2 hệ màu không phải là một, chúng có những điểm khác nhau. Vì vậy, nhiều người có thắc mắc vấn đề: “Vậy liệu có thực sự cần cả 2 hệ màu CMYK và RGB cho ảnh số không?”.

Cả 2 hệ màu CMYK và RGB đều cần cho ảnh số

Đối với thắc mắc này thì câu trả lời là sẽ có, rất cần thiết. Bởi cả 2 loại file ảnh số sử dụng hệ màu CMYK và RGB đều sẽ có những đặc điểm riêng của nó. Các file hệ RGB sẽ làm việc tốt với các thiết bị phát quang như: máy tính, máy chiếu,... sử dụng ánh sáng trắng làm cơ sở. Hệ màu RGB được sử dụng cho các màu thể hiện trên màn hình máy tính cũng như các màu trong ngành thiết kế để chiếu qua các màn hình máy chiếu có dùng ánh sáng.

Khác với RGB, hệ màu CMYK sẽ được ưa thích sử dụng cho máy in. Tức là một nhà thiết kế ảnh số có thể sử dụng hệ màu RGB để chỉnh sửa ảnh nhưng khi in ra thì họ sẽ sử dụng mực CMYK để thể hiện màu khác so với màu mà sẽ hiển thị trên máy chiếu. Chính vì vậy mà hiện nay, các chương trình biên tập ảnh số đều hỗ trợ 2 hệ màu này. Khi thiết kế bạn sẽ ưu tiên sử dụng hệ màu RGB để cho màu sắc được đa dạng, chân thực và rõ nét nhưng khi in thì sẽ phải chuyển sang CMYK để bức ảnh trông giống thật nhất.

6. Kết luận

Trên đây là tất tần tật thông tin liên quan đến hệ màu CMYK và RGB mà Unica đã tổng hợp được. Hy vọng qua bài viết, các bạn đã hiểu rõ được các đặc trưng cơ bản về 2 hệ màu chính đang được ứng dụng nhiều nhất hiện nay. Nếu bạn yêu thích và theo đuổi con đường design, bạn bắt buộc phải nắm chắc các thông tin về 2 hệ màu này. Tuy màu sắc chỉ là một khía rất nhỏ nhưng nó sẽ là tiền đề giúp bạn có được những thiết kế đẹp và ấn tượng phục vụ phù hợp với đúng mục đích sử dụng của mình. Vì vậy, hãy tham khảo thật kỹ bài viết trên blog Unica nhé.